Hỏi : Chị tôi đi siêu âm thì được bác sỹ kết luận chị bị gan nhiễm mỡ. Tôi rất lo lắng cho sức khỏe của chị, bác sỹ cho tôi biết gan nhiễm mỡ là bệnh gì, gan nhiễm mỡ có nguy hiểm không? Có thể phòng ngừa gan nhiễm mỡ được không?

Trả lời:

Tổng quan về bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là tình trạng lượng mỡ tích tụ trong gan > 5% trọng lượng gan. Triệu chứng thường thấy là chứng gan to kín đáo, gia tăng vừa phải các men chuyển hóa và phosphatase kiềm và hầu hết là không nguy hiểm. Gan nhiễm mỡ có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, không chỉ người uống rượu mới bị bệnh gan mà những người không uống cũng có thể bị gan nhiễm mỡ. Bệnh diễn biến “im lặng”, hầu như không có triệu chứng nhưng có thể dẫn đến viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư. Bệnh gan nhiễm mỡ được chia làm 3 loại tùy vào lượng mỡ: Loại nhẹ (hàm lượng mỡ chiếm 5-10%), loại vừa (hàm lượng mỡ 10-25%) và loại nặng (lượng mỡ trên 30%). Thông thường bệnh gan nhiễm mỡ có thể chữa trị được, nếu chẩn đoán và điều trị kịp thời gan có thể phục hồi lại bình thường.

Nguyên nhân gan nhiễm mỡ

Nguyên nhân của bệnh gan nhiễm mỡ có thể phân làm nhiều loại như:

• Gan nhiễm mỡ do dinh dưỡng: bao gồm thành phần thức ăn không hợp lí, có nhiều chất béo, hấp thu quá nhiều đường, thói quen ăn uống không tốt (uống nhiều bia rượu), chế độ sinh hoạt không điều độ (ngồi nhiều, ít vận động, tinh thần suy nhược căng thẳng), di truyền nếu trong gia đình có nhiều người bị béo phì.
• Gan nhiễm mỡ do chất hóa học như uống quá nhiều bia rượu, nhiễm độc phospho, Arsenic, chì...
• Gan nhiễm mỡ do nội tiết, do bệnh tiểu đường…
• Gan nhiễm mỡ do miễn dịch.
• Gan nhiễm mỡ do dùng một số loại thuốc có thể dẫn đến bệnh như các loại corticide, Tetracyclin, các thuốc kháng ung thư, thuốc hocmon sinh dục nữ...
• Do vi khuẩn, virus trong quá trình bị viêm gan siêu vi B, C thường có biến chứng gan nhiễm mỡ đặc biệt là viêm gan siêu vi C (nhiều khi còn gọi là hậu viêm gan siêu vi là gan nhiễm mỡ).

Phòng gan nhiễm mỡ bằng cách nào?

Muốn phòng tránh bệnh gan nhiễm mỡ, cần tuân thủ những nguyên tắc sau:

• Ăn uống điều độ, đúng bữa, đúng giờ. Hạn chế tối đa các chất béo, mỡ động vật. Bữa ăn cần cân đối giữa rau quả và các chất đạm. Không nên ăn các thức ăn quá giàu đạm như nội tạng động vật, da gà, thịt mỡ, gạch cua, ăn quá nhiều trứng gà một ngày.
• Nên đưa vào thực đơn của bạn những món luộc thay thế cho món rán, chiên mỡ, chiên bơ. Tăng cường ăn rau xanh và quả tươi. Không nên ăn nhiều thịt mà nên tăng cường ăn cá, tôm, cua, đậu…
• Không nên ăn bữa tối quá muộn và nên ăn ít, trước khi đi ngủ không nên ăn nhẹ. Nếu uống sữa chỉ nên dùng các loại sữa không đường, ít chất béo, mà tốt nhất là nên ăn sữa chua.
• Mỗi ngày chỉ nên ăn nhiều nhất là 5g muối.
• Tập luyện thể thao hợp lý.

Chế độ ăn uống cho người gan nhiễm mỡ

Đối với người gan nhiễm mỡ, lương y Hoài Vũ khuyên, cần thực hiện một số nguyên tắc về chế độ dinh dưỡng như sau:

• Tăng cường thức ăn có chất đạm - nên ăn không dưới 120g/ngày
• Cung cấp lượng nhiệt năng thích hợp - không ăn uống quá mức làm dư thừa năng lượng, làm quá trình tích mỡ ở gan tăng nhanh
• Ăn thức ăn có lượng đường thấp - hạn chế dùng những món ăn có lượng đường cao để giảm thể trọng và tích mỡ nhiều ở gan; sử dụng chất béo vừa phải và thích hợp
• Không ăn nhiều mỡ, tránh dùng phủ tạng động vật, lòng đỏ trứng thì dùng không quá 3 cái trong một tuần
• Bổ sung thức ăn nhiều chất xơ và khoáng chất; không ăn nhiều thức ăn tinh, nên ăn nhiều chủng loại rau, quả, củ, quả... để bổ sung chất xơ và khoáng chất giúp cơ thể đào thải mỡ, cũng như cung cấp các vitamin nhóm B, vitamin C, vitamin A, vitamin D, vitamin E, vitamin K…

Món ăn thích hợp cho người gan nhiễm  mỡ

Hành tây giá đỗ:

Nguyên liệu : Giá đậu xanh 150g, nửa củ hành tây, dầu ăn, gia vị, xì dầu, hạt tiêu… đủ dùng.

Cách làm: Giá đậu xanh cắt bỏ phần đuôi, hành tây bóc vỏ lụa, thái chỉ. Cho dầu ăn vào chảo đun nhỏ lửa trong 2 phút, cho hành tây vào đảo đều trong 2 phút, cho giá đỗ xào cùng thêm 4 phút rồi cho gia vị, xì dầu đảo đều, bắc ra rắc hạt tiêu, ăn nóng cùng với cơm.

Thịt bò xào nấm tươi:

Nguyên liệu : Thịt bò 100g, nấm tươi 200g, dầu ăn 50 ml, hành răm 3 nhánh, rượu trắng 10 ml, muối ăn 3g, tinh bột, các gia vị, hạt tiêu…

Cách làm : Thịt bò băm (xay) nhỏ rồi viên thành viên. Nấm tươi luộc qua, chắt bỏ nước. Cho 50 ml dầu ăn vào chảo đun nóng, cho nấm vào đảo nóng rồi cho rượu, các gia vị vào đảo cùng, tiếp đó cho thịt bò viên vào nấu tới chín, thêm 100 ml nước sôi và ít tinh bột cho sánh. Khi chín bắc ra rắc hồ tiêu vào ăn nóng. Món này thích hợp cho người béo phì bị gan nhiễm mỡ.

Tham khảo thêm: Thói quen phòng ngừa gan nhiễm mỡ

Theo Thái Bình 12/09/2012