Stress là hiện tượng khi chúng ta bị căng thẳng do một vấn đề nào đó như việc làm, môi trường, thời gian….Stress là phản ứng của cơ thể trước những thay đổi đột ngột của mội người về vấn đề nào đó. Mỗi người đều có cách phản ứng khác nhau.
Những nguyên nhân gây stress có thể tốt hoặc xấu. Nguyên nhân tốt là động cơ thúc đẩy chúng ta làm những việc chúng ta phải làm như bài tập về nhà, … Nguyên nhân xấu làm cho chúng ta cảm thấy không thoải mái…
Những dấu hiệu dưới đây giúp bạn nhận biết được căn bệnh này.
- Dễ dàng mệt mỏi và thường rất khó dậy vào buổi sáng.
- Có cảm giác làm việc ngày càng nhiều hơn nhưng kết quả ngày càng tồi tệ.
- Bạn có cảm giác rằng những nỗ lực trong công việc của bạn không được mọi người chú ý.
- Thỉnh thoảng quên những cuộc hẹn.
- Hay cáu giận.
- Ít gặp người thân và bạn bè thân thiết.
Ngoài ra còn có 4 nguyên nhân chính sau:
1. Tâm lý
Cách suy nghĩ của bạn phản ứng với sự thay đổi do môi trường hay cơ thể được gọi là những nguyên nhân tâm lý. Như khi bạn đang băng qua đường, những chiếc xe thì lao nhanh về phía bạn, tim bạn sẽ đập nhanh hơn, bạn sẽ thở mạnh hơn.
2. Sinh lý
Bất cứ sự thay đổi hay điều chỉnh nào ảnh hưởng đến cơ thể đều được gọi là nguyên nhân sinh lý.
Ví dụ điển hình là tuổi dậy thì. Khi đang trong tuổi dậy thì, cơ thể bạn lớn nhanh hơn, thay đổi nhiều hơn. Bản thân bạn cũng khó nhận ra điều đó. Quần của bạn ngắn nhanh hơn, bạn phải mặc thêm áo lót, hay những vết mụn đỏ nổi trên mặt… Ngoài ra, dạng Stress này còn có thể là hậu quả của những thay đổi khác như đau ốm, thiếu ngủ hoặc những thói quen ăn uống không tốt cho sức khỏe.
3. Môi trường
Đây là những nguyên nhân không thể kiểm soát được. Ví dụ như tình trạng giao thông…Những người lái xe lớn tuổi (đó có thể là cha mẹ bạn) có thể là nguyên nhân gây nên ùn tắc giao thông do họ lái xe rất chậm.
4. Xã hội
Đó có thể là những đòi hỏi khắt khe của giáo viên, sự kiểm soát của cha mẹ, hay cả một đống bài tập cần làm đều là những nguyên nhân gây căng thẳng cho cuộc sống của một cô gái. Hay bạn phải làm những việc bạn không muốn do bị bạn bè ép buộc như uống rượu, hút thuốc, quan hệ tình dục. Thêm nữa, việc cha mẹ bạn chia tay, sự ra đi của người thân hay những vấn đề tài chính đều là những nguyên nhân lâu dài gây ra stress.
Ngoài những nguyên nhân chính kể trên, còn có một số nguyên nhân không thể ngờ tới:
- Gặp người nói là có nhưng thật ra là không
- Khó chiụ với người bán hàng khi mua sắm
- Chẳng ai thầy nhà cửa bề bộn trừ bạn ra
- Cần giúp đỡ mà không biềt hỏi ai
- Chẳng có một chút yên tĩnh nào cho riêng mình
- Bực mình với chồng
- Ôm đồm quá nhiều việc
- Soi gương sao thấy nhà quê quá
- Chẳng ai nghe bạn nói cả
- Ăn uống thiếu calori
Các biện pháp giải tỏa tress:
Điều trị bằng tâm lý liệu pháp
Các liệu pháp tác động tập tính: như phương pháp giải tỏa cảm xúc một cách có hệ thống và phương pháp học tập xã hội (qua cách đối phó với những tình huống tương tự như tình huống stress hoặc qua cách đối phó với một tình huống tưởng tượng đóng vai trò là tình huống stress).
Giúp người bệnh khẳng định bản thân : sẽ giúp cho bệnh nhân làm chủ được tình cảm, những thái độ thụ động, thù địch thường gây ra những phản ứng không thích hợp và quá mức. Những thái độ không thích hợp có thể do chủ thể có những suy nghĩ lệch lạc hoặc do những ức chế xã hội. Luyện tập cho bệnh nhân đối phó với các tình huống stress, bằng cách đưa họ vào những tình huống stress có cường độ tăng dần và thay đổi vai trò của họ từ bệnh nhân thành những người tham gia điều trị.
Điều chỉnh lối sống: Những bệnh nhân không biết sử dụng thời gian một cách hợp lý và những người gặp khó khăn khi phải thích nghi với các tình huống stress, cần làm cho họ ý thức rõ rệt về lợi ích của việc làm tăng sức đề kháng của cơ thể với stress, sử dụng hài hòa, cân bằng thời gian dành cho việc thư giãn, chơi thể thao và thời gian dành cho công việc nghề nghiệp. Các thói quen ăn uống cũng cần phải thích hợp, tránh làm tăng trọng lượng cơ thể một cách quá mức.
Liệu pháp nhận thức: Trong giai đoạn đầu: hướng dẫn bệnh nhân tìm ra những suy nghĩ lệch lạc của mình khi đánh giá tình huống stress. Sự đánh giá này được người bệnh nhận xét, phê phán với sự trợ giúp của thầy thuốc.Trong giai đoạn hai: giúp bệnh nhân đề xuất những suy nghĩ, những nhận thức thích hợp để chống lại các suy nghĩ lệch lạc. Trong giai đoạn ba: những suy nghĩ mới, những nhận thức thích hợp được người bệnh đem ra thử thách trong thực tế.
Liệu pháp thư giãn cơ bắp dần dần: Mục đích của liệu pháp là làm cho chủ thể có được một sự thư giãn mà trong đó chủ thể làm chủ được mình và sự thư giãn dần dần xuất hiện một cách thường xuyên, giúp cho cơ thể thích nghi tốt hơn với các tình huống stress.
Phương pháp tiếp cận cơ thể: Một trong biểu hiện quan trọng của bệnh lý stress về cơ thể là rối loạn thần kinh thực vật và căng thẳng cơ bắp. Các liệu pháp cơ thể chủ yếu nhằm điều trị hai loại rối loạn này.
Liệu pháp luyện tập tự sinh của Schultz: Bệnh nhân ở tư thế nằm, tập trung suy nghĩ về những phần cơ thể được giãn cơ thoải mái. Lời hướng dẫn là những câu ám thị để bệnh nhân luyện tập và có những cảm giác như: tay phải nóng lên, chân phải rất nặng hoặc tim đập chậm, rất chậm… Thầy thuốc có thể hướng dẫn người bệnh qua băng ghi âm, ghi hình… Bệnh nhân sẽ có được khả năng tự thư giãn sau nhiều tháng luyện tập đều đặn (mỗi tuần ít nhất luyện tập một lần).
Liệu pháp tác dụng ngược sinh học : Các phương tiện đo lường chỉ số sinh học của cơ thể như điện cơ, nhiệt độ da… sẽ thông báo cho người bệnh biết về các trạng thái sinh lý của cơ thể. Các thông tin này cho phép người bệnh học cách tự mình kiểm soát và điều chỉnh các quá trình sinh lý theo chiều hướng đáp ứng tốt hơn khi gặp các tình huống stress.
Liệu pháp dùng thuốc
Liệu pháp dùng thuốc chỉ được sử dụng khi có các biểu hiện stress bệnh lý. Ngoài ra, biện pháp này còn được sử dụng để góp phần phục hồi khả năng thích ứng của chủ thể và làm giảm nhẹ các rối loạn stress. Điều trị stress bằng thuốc thường cần phối hợp với các liệu pháp tâm lý.
Các thuốc thường được sử dụng : Thuốc bổ sung magiê, canxi; Các vitamin, glucocorticoid; Các thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương: các thuốc giảm lo âu, các thuốc chống trầm cảm, các thuốc dưỡng não… Các thuốc chủ yếu tác dụng ngoại biên: các thuốc chẹn bêta, một số thuốc đặc hiệu khác…
Phòng stress
Duy trì sức khỏe tốt, biết chấp nhận tất cả những gì mình có; Duy trì các mối quan hệ bạn bè thân thiết; Sáng tạo trong công việc, tránh nhàm chán và áp lực. Khi gặp các vấn đề khó khăn cần sử dụng các phương pháp phân tích với những vấn đề có liên quan đến stress. Nên tập thể dục thường xuyên, ghi nhật ký để giải tỏa căng thẳng cá nhân.