Hầu hết các bệnh nhân và người nhà đều cảm thấy bị sốc và tuyệt vọng khi bác sỹ thông báo bệnh nhân đã bị ung thư não. Tâm lý bệnh nhân ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe. Bi quan hay thất vọng chỉ làm cho bệnh nặng nề hơn. Hiểu được chế độ dinh dưỡng, tâm lý và cách chăm sóc người bệnh ung thư não như thế nào người nhà bệnh nhân nên quan tâm.
Trong những năm gần đây, số người mắc và điều trị ung thư tại các bệnh viện gia tăng trong đó ung thư não. Mặc dù nguyên nhân gây ra ung thư não chưa được xác định chính xác nhưng nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đúng với phác đồ thì tiên lượng của bệnh lại khá khả quan, trong đó chế độ dinh dưỡng hợp lý và hỗ trợ tâm lý bệnh nhân sẽ làm tăng cường hiệu quả điều trị và khả năng phục hồi cho người bệnh.
1. Chăm sóc tâm lý cho bệnh nhân ung thư não
Bi quan và tuyệt vọng chỉ làm cho bệnh phát triển nặng thêm. Vì thế, người nhà phải thường xuyên gần gũi bệnh nhân để làm giảm bớt cảm giác lo âu, tuyệt vọng của họ. Kế đó làm cho bệnh nhân có tâm lý phấn đấu kiên trì thông qua việc giải thích, an ủi để họ thấy có nhiều hy vọng phục hồi. Có người, bệnh tình phát triển cực nhanh nhưng có người thì từ từ. Căn cứ vào tình hình thực tế để chúng ta giải thích và tạo cho họ tinh thần lạc quan.
Sự chăm sóc của thân nhân cũng rất quan trọng trong việc giúp bệnh nhân ngăn ngừa lở loét. Cụ thể, cần phải siêng năng làm các việc như: trở mình, lau rửa, xoa bóp, tắm giặt, kiểm tra… Đối với bệnh nhân nằm trường kỳ trên giường, chúng ta phải mỗi ngày định giờ thay đổi tư thế nằm của họ. Cứ 2 hay 3 giờ đổi một lần, tối đa không được quá 4 giờ.Lúc đổi thế nằm, phải nâng bệnh nhân lên, tránh động tác lôi kéo hay đẩy mạnh ở chỗ xương nhô cao, phải lót đệm bằng hơi hoặc lông…; mặt giường phải bằng phẳng, khô ráo, sạch sẽ, không dính vật nhỏ nào; khăn, mền bị ướt phải kịp thời thay ngay; lúc tiêu tiểu phải giữ cho da khô ráo, lúc dùng bàn cầu phải nâng bệnh nhân lên một cách khéo léo, trên thành bàn cầu tốt nhất nên phủ giấy hay vải mềm để tránh trầy da thịt; mỗi ngày kiểm tra theo giờ những bộ phận bị đè ép; dùng nước ấm và khăn lông lau sạch chỗ bị đè ép; nếu da quá khô và lột da thì có thể dùng thuốc mỡ thoa chút ít để tránh nứt da, chảy máu.
2. Quan tâm tới chế độ dinh dưỡng
Người mắc bệnh ung thư não cần có chế độ dinh dưỡng và chăm sóc đặc biệt do họ có nhu cầu dinh dưỡng rất cao, trong khi khả năng ăn uống lại giảm sút. Chán ăn là biểu hiện hay gặp ở các bệnh nhân ung thư do thay đổi tâm sinh lý, do các chất tiết của khối u, của các tế bào miễn dịch và các cơ quan bị tổn thương trong cơ thể và do những tác dụng không mong muốn của quá trình điều trị. Suy dinh dưỡng còn do một lượng lớn chất dinh dưỡng bị các tế bào ung thư sử dụng, do tăng cường hoạt động của miễn dịch, do rối loạn chuyển hóa và rối loạn hoạt động của các cơ quan, bộ phận của cơ thể, như hệ thần kinh trung ương, tiêu hóa, nội tiết.
3. Người mắc ung thư não nên ăn và không nên ăn gì?
Người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị về chế độ ăn uống của ung thư não trong các giai đoạn của bệnh, phác đồ điều trị và thể trạng của người bệnh. Tuy nhiên, nguyên tắc chung là chọn thực phẩm dễ tiêu, hợp khẩu vị, chia nhỏ và ăn thành nhiều bữa nhằm bảo đảm cung cấp đủ năng lượng và chất dinh dưỡng cho cơ thể để duy trì được cân nặng và khối cơ bắp.
Do khả năng tiêu hóa và hấp thu cao hơn vào ban ngày, nên cần tăng lượng ăn vào buổi sáng và trưa, hơn là vào buổi tối. Khẩu phần cần tăng protein so với bình thường, trứng, cá, thịt gà, vịt là những nguồn cung cấp protein tốt cho bệnh nhân ung thư. Cũng cần tránh những thực phẩm có khả năng gây đầy hơi như đậu nấu tái, quá nhiều rau bắp cải, gia vị cay như ớt, hạt tiêu.
Không bổ sung các chất chống oxy hóa như vitamin A, E, C, Selen dưới dạng thuốc vì các thuốc này thường làm giảm khả năng tiêu diệt tế bào ung thư. Cũng không nên dùng vitamin B12. Để bù nước do thay đổi mức chuyển hóa trong cơ thể, cũng như để làm giảm tác dụng phụ của thuốc điều trị ung thư, người bệnh cần uống đủ nước.
Trong giai đoạn bệnh đã ổn định, chế độ ăn vẫn cần được cung cấp đủ năng lượng và chất dinh dưỡng để bảo đảm nâng cao sức khỏe và tình trạng dinh dưỡng. Cần ăn nhiều hoa quả, nhất là đu đủ, dứa, tỏi, rau xanh. Ngoài ra cũng có thể sử dụng vitamin tổng hợp hoặc chất khoáng hằng ngày với liều nhỏ. Cũng như trong dự phòng và quá trình điều trị ung thư, nên chế biến thực phẩm bằng phương pháp luộc, hấp nhỏ lửa, không dùng các cách chế biến như nướng, hun khói, rán, tẩm ướp đường vào thịt khi chế biến. Hạn chế ăn thịt, nhất là thịt màu đỏ (thịt trâu, bò, ngựa v.v…), thịt nguội và đồ hộp. Cần từ bỏ thói quen uống rượu, bia, cà phê, thuốc lá và tăng cường hoạt động thể lực.
4. Những hướng dẫn đối với việc nâng cao sức khoẻ tổng quát
- Ăn những thức ăn giàu dinh dưỡng với lượng calori hạn chế.
- Duy trì cân nặng của cơ thể khoẻ mạnh.
- Tập thể dục thường xuyên.
- Ăn nhiều loại trái cây, rau củ, ngũ cốc và các sản phẩm bơ sữa ít chất béo mỗi ngày.
- Ít ăn chất béo và tránh axít béo.
- Thường xuyên chọn những loại trái cây giàu chất xơ, rau củ và ngũ cốc.
- Ăn ít thức ăn có lượng muối cao. Chọn nhiều thực phẩm chứa nhiều kali (như chuối, rau bina và khoai tây).
- Những ai thích những thức uống có chứa cồn nên uống điều độ Một số bệnh nhân hoàn toàn không sử dụng thức uống có cồn.
- Giữ cho thực phẩm an toàn khi chế biến, trữ và ăn uống.
5. Có nên dùng thuốc đông y cho người bệnh ung thư não không?
Có một số thảo dược có tác dụng trong phòng chống ung thư như tỏi ta, dừa cạn, gấc, đu đủ, tam thất, nhân sâm, nấm linh chi v.v… Tuy nhiên cũng cần hỏi ý kiến bác sĩ điều trị và bác sĩ y học cổ truyền để xác định thời điểm, liều lượng và cách dùng sao cho việc điều trị an toàn và đạt hiệu quả cao nhất.