Trĩ là bệnh trong đó các tĩnh mạch ở hậu môn và trực tràng bị sưng và viêm. Tình trạng này có thể do thường xuyên rặn quá mức trong khi đi ngoài hoặc do tăng áp lực ở các tĩnh mạch này trong khi mang thai và một số nguyên nhân khác.
Dấu hiệu và triệu chứng
Triệu chứng của trĩ thường tuỳ thuộc vào vị trí
- Trĩ nội: Bình thường không nhìn thấy hoặc cảm thấy búi trĩ. Nhưng khi rặn hoặc kích thích do phân đi qua có thể gây tổn thương bề mặt búi trĩ và gây chảy máu. Đôi khi việc rặn mạnh có thể khiến búi trĩ nội sa ra ngoài hậu môn.
- Trĩ ngoại: Dạng trĩ này thường gây đau. Đôi khi máu có thể ứ lại trong búi trĩ ngoại và tạo thành cục máu đông, gây đau, sưng và viêm. Khi bị kích thích, búi trĩ ngoại có thể bị ngứa hoặc chảy máu
Nguyên nhân
Trĩ có thể xảy ra do tămg áp lực trong các tĩnh mạch ở đầu dưới trực tràng. Những nguyên nhân hay gặp nhất gây tăng áp lực và gây trĩ là:
- Táo bón dẫn đến phải rặn nhiều
- Tiêu chảy và phải tống phân ra ngoài liên tục
- Ngồi nhiều hoặc đứng lâu, nhất là khi thường xuyên ngồi toilet lâu do táo bón
- Béo phì
- Thai nghén và sinh đẻ
Xét nghiệm và chẩn đoán
Trĩ ngoại có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Trĩ nội có thể được phát hiện bằng thăm trực tràng, nhưng đôi khi thăm trực tràng không giúp đưa ra chẩn đoán xác định vì trĩ nội thường rất mềm và khó phát hiện.
Có xét nghiệm kiểm tra phần dưới của đại tràng gồm soi hậu môn, soi trực tràng hoặc soi đại tràng sigma. Kiểm tra rộng hơn gồm soi đại tràng ống mềm để kiểm tra toàn bộ đại tràng. Xét nghiệm này giúp loại trừ những tổn thương gây chảy máu không chỉ ở trực tràng mà còn ở toàn bộ đại tràng.
Điều trị
Điều trị nội
Nếu búi trĩ chỉ gây khó chịu đôi chút, có thể dùng các loại kem hay thuốc mỡ bôi tại chỗ hoặc corticoid, kết hợp với tắm nước ấm hằng ngày để làm giảm triệu chứng
Điều trị ngoại:
- Thắt búi trĩ. Bác sĩ sẽ dùng dây cao su thắt quanh gốc búi trĩ nội để cắt đứt tuần hoàn máu và làm búi trĩ xẹp đi.
- Tiêm xơ: tiêm hóa chất vào xung quanh mạch máu để làm búi trĩ thu nhỏ lại.
- Chiếu tia hồng ngoại để cắt đứt tuần hoàn máu ở những búi trĩ nội nhỏ chảy máu.
- Phẫu thuật cắt búi trĩ trong trường hợp các biện pháp khác không có kết quả hoặc búi trĩ lớn.
- Kẹp búi trĩ ngăn không cho máu chảy đến búi trĩ. Đây là phương pháp khá mới và có một số nhược điểm như gây nguy cớ tái phát và sa búi trĩ cao hơn cơ với phẫu thuật mở.
Phòng bệnh
- Ăn nhiều chất xơ
- Uống nhiều nước
- Thường xuyên tập thể dục
- Tránh ngồi nhiều hoặc đứng lâu
- Tránh rặn mạnh và nhịn thở khi đi ngoài.
- Đi ngoài ngay khi cần. Nhịn đi ngoài lâu sẽ khiến cho phân khô và khó rặn.