Mộc Qua là một loại dược liệu quý trong y học cổ truyền, được biết đến với nhiều công dụng hữu ích cho sức khỏe.
Giới thiệu
- Tên khoa học: Chaenomeles lagenaria (Lois.) Koidz.
- Tên gọi khác: Tây mộc qua, Tra tử, Thu mộc qua, Toan mộc qua.
Đặc điểm hình thái:
- Mộc Qua thuộc họ Hoa hồng (Rosaceae), là cây bụi có gai, lá sớm rụng, cao khoảng 1–3 m. Thân cây phân nhiều nhánh, nhẵn và có gai dài từ 5-20 mm.
- Lá: Lá có cuống dài 3-15 mm, phiến lá hình mác hoặc bầu dục, dài 2,5-14 cm, rộng 1,5-4 cm. Mép lá có răng cưa nhỏ, mặt trên màu xanh, mặt dưới tím nhạt, cả hai mặt đều nhẵn.
- Hoa: Hoa mọc đơn độc ở đầu cành, xuất hiện cùng lúc với lá non vào khoảng tháng 4-5. Cánh hoa có màu đỏ như hoa đào, nhưng cũng có loại hoa trắng hoặc hồng. Cuống hoa rất ngắn.
- Quả: Quả hình trứng, dài 10-15 cm, thịt xốp màu vàng nâu, có mùi thơm, nhân cứng rắn.
Nguồn gốc
Mộc Qua phân bố chủ yếu ở khu vực Đông Á, đặc biệt là Nhật Bản, Trung Quốc và Triều Tiên. Cây thường được trồng để thu hái quả dùng trong y học cổ truyền.
Bộ phận sử dụng
Bộ phận được sử dụng làm dược liệu chủ yếu là quả chín của cây Mộc Qua. Quả sau khi thu hái được phơi hoặc sấy khô để dùng trong các bài thuốc.
Thành phần hóa học
Mộc Qua chứa nhiều thành phần hóa học quan trọng như:
- Chất chống oxy hóa: Bao gồm quercetin và kaempferol, giúp giảm viêm và bảo vệ tế bào.
- Polysaccharide: Có tác dụng kháng viêm, giảm đau và điều hòa miễn dịch.
Công dụng
Theo y học cổ truyền, Mộc Qua có các công dụng sau:
- Giảm ho: Giúp làm dịu cơn ho, đặc biệt là ho lâu ngày.
- Chữa phù nề: Giảm tình trạng sưng phù ở chân tay.
- Giảm đau nhức xương khớp: Hỗ trợ điều trị đau do phong thấp, thấp khớp.
- Điều hòa hoạt động sinh lý: Hỗ trợ tiêu hóa, chữa tiêu chảy và kiết lỵ.
Ngoài ra, Mộc Qua còn được nghiên cứu với các tác dụng như chống oxy hóa, kháng viêm, chống ung thư và điều hòa miễn dịch.
Cách dùng và liều lượng
- Mộc Qua có thể được dùng dưới dạng nước sắc, ngâm rượu hoặc chế thành viên, bột.
- Thường sử dụng từ 5–10g mỗi ngày. Khi dùng dưới dạng thuốc sắc, có thể kết hợp với các vị thuốc khác để tăng hiệu quả điều trị.
Trước khi sử dụng Mộc Qua, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong điều trị.
