Giới thiệu
- Tên khoa học: Tinospora sinensis (Lour.) Merr.
- Tên gọi khác: Khoan cân đằng, Tân kiên đằng, Dây Đau Xương, Dây gùi.
Đặc điểm sinh thái
- Hình thái: Dây Đau Xương là một loại cây dây leo thân gỗ, sống lâu năm, có đường kính từ 3 – 6 cm. Thân có nhiều lỗ bì nhỏ, màu xanh xám, khi già chuyển nâu.
- Lá: Hình trái tim, đầu nhọn, mép nguyên, mọc so le.
- Hoa: Nhỏ, màu vàng lục, mọc thành chùm ở kẽ lá.
- Quả: Hình trứng, màu đỏ cam khi chín.
Nguồn gốc và phân bố
- Dây Đau Xương có nguồn gốc từ khu vực Đông Nam Á.
- Ở Việt Nam, cây mọc hoang nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Lạng Sơn, Hòa Bình, Thái Nguyên và Tây Nguyên.
- Cây thường sống ở ven rừng, ven suối hoặc leo bám trên các cây khác.
Bộ phận sử dụng
Bộ phận dùng làm thuốc: Thân và cành.
Thành phần hóa học chính
Dây Đau Xương chứa nhiều hợp chất có tác dụng sinh học, bao gồm:
- Alkaloid: Berberine, Palmatine – giúp kháng khuẩn, chống viêm.
- Glycosid đắng: Chống oxy hóa, bảo vệ xương khớp.
- Flavonoid: Có tác dụng giảm đau, chống viêm.
- Tinh dầu: Giúp thư giãn cơ, hỗ trợ giảm đau xương khớp.
Công dụng
Dây Đau Xương được sử dụng phổ biến trong Đông y nhờ vào các công dụng sau:
- Giảm đau nhức xương khớp: Dùng để điều trị đau mỏi do phong thấp, thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp.
- Tăng cường lưu thông khí huyết: Hỗ trợ giảm tê bì chân tay, đau dây thần kinh tọa.
- Kháng viêm, giảm sưng tấy: Thích hợp cho các trường hợp sưng khớp, viêm cơ.
- Hỗ trợ điều trị bệnh gout: Giúp giảm axit uric trong máu, giảm đau do gout.
- Giúp thư giãn cơ, an thần: Hỗ trợ điều trị mất ngủ do đau nhức xương khớp.
Cách dùng và liều lượng
Dưới đây là một số cách dùng phổ biến của dây đau xương.
- Sắc uống: Dùng 20 – 30g thân khô sắc với 1 lít nước, uống trong ngày.
- Ngâm rượu: Ngâm 500g thân cây với 2 lít rượu trắng, để 1 tháng rồi dùng. Uống mỗi ngày 1 chén nhỏ.
- Dùng ngoài da: Giã nát thân cây, đắp lên vùng bị sưng đau.
Lưu ý khi sử dụng
- Không dùng cho phụ nữ có thai, trẻ em và người có cơ địa dị ứng với thành phần của cây.
- Không lạm dụng rượu ngâm Dây Đau Xương vì có thể ảnh hưởng đến gan, thận.
- Người có bệnh lý nền nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Tổng kết
Dây Đau Xương (Tinospora sinensis) là một loại dược liệu quý có nhiều tác dụng trong điều trị đau nhức xương khớp, viêm khớp, tê bì chân tay. Việc sử dụng đúng cách và đúng liều lượng sẽ giúp phát huy tối đa hiệu quả của cây thuốc này.
