Thần kinh tọa là dây thần kinh dài nhất trong cơ thể, chạy từ vùng thắt lưng qua mông xuống mặt sau đùi và chân. Đau thần kinh tọa là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng đau bắt nguồn dọc theo đường đi của dây thần kinh này – từ lưng xuống mông và chân.
Dấu hiệu và triệu chứng
Đau bắt nguồn từ vùng thắt lưng chạy dọc xuống mông và mặt sau chân là dấu hiệu điển hình của đau thần kinh toạ. Các triệu chứng kèm theo có thể gồm:
- Tê hoặc yếu cơ dọc theo đường đi của dây thần kinh ở chân hoặc bàn chân. Một số trường hợp bệnh nhân có thể bị đau ở một vùng của chân và tê ở một vùng khác.
- Cảm giác kiến bò hoặc cảm giác như bị kim châm, hay gặp nhất ở ngón chân hoặc một phần bàn chân.
- Mất kiểm soát đại tiểu tiện. Đây là dấu hiệu của hội chứng đuôi ngựa, một tình trạng hiếm gặp nhưng nặng cần điều trị cấp cứu.
Nguyên nhân
Đau thần kinh toạ thường xảy ra khi rễ thần kinh ở vùng cột sống thắt lưng bị chèn ép. Các nguyên nhân hay gặp gồm:
- Thoát vị đĩa đệm
- Hẹp ống tuỷ vùng cột sống thắt lưng
- Trật đốt sống
- Hội chứng cơ tháp
- Khối u ở cột sống
- Chấn thương
- Khối u hoặc chấn thương dây thần kinh toạ
Xét nghiệm và chẩn đoán
- Các xét nghiệm cơ bản kiểm tra sức mạnh và phản xạ
- Chụp X quang xương sống có thể phát hiện được khối u, hẹp đĩa đệm hoặc trật đốt sống.
- Chụp cộng hưởng từ: là xét nghiệm nhạy nhất để đánh giá đau dây thần kinh toạ. Xét nghiệm có thể phát hiện được tổn thương đĩa đệm và dây chằng cũng như khối u
- Chụp cắt lớp vi tính có thể phát hiện được thoát vị đĩa đệm và khối u.
Điều trị
Các biện pháp tự chăm sóc gồm nghỉ ngơi, chườm lạnh, chườm nóng, kéo giãn và thuốc giảm đau .
- Vật lý trị liệu.
- Tập luyện thường xuyên.
- Khi điều trị bảo tồn không làm giảm đau, có thể thử những biện pháp quyết liệt hơn:
- Tiêm steroid ngoài màng cứng.
- Phẫu thuật cắt bỏ phần đĩa đệm thoát vị gây chèn ép dây thần kinh.
- Các biện pháp khác:
- Châm cứu
- Bấm huyệt
- Xoa nắn cột sống
- Thôi miên
Phòng bệnh
- Luyện tập thường xuyên.
- Giữ đúng tư thế khi ngồi, đứng hoặc nâng vật nặng.
