Giới thiệu
Cỏ sữa lá lớn có tên khoa học là Euphorbia hirta L, thuộc học Thầu dầu Euphorbiaceae.
Đặc điểm tự nhiên
Là loại cây thuộc thân thảo, mọc bò sát dưới đất hoặc vươn cao. Thân cây có lông mịn, tiết dịch nhựa trắng khi bẻ gãy. Lá hình bầu dục, mép có răng cưa nhỏ, mọc đối xứng. Hoa nhỏ màu đỏ hoặc hồng, mọc thành cụm ở nách lá.
Phân bố sinh thái
Cây cỏ sữa lá lớn được phân bố phổ biến ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt là khu vực Đông Nam Á, Ấn Độ và Trung Quốc. Tại Việt Nam, cây mọc hoang nhiều ở ven đường, bờ ruộng, vùng đất ẩm, sỏi đá hoặc trong vườn nhà.
Bộ phận sử dụng
Toàn bộ cây cỏ sữa lá lớn. Bao gồm thân, lá, hoa và rễ, đều được sử dụng để làm dược liệu, có thể dùng ở dạng tươi hoặc phơi khô.
Thành phần hóa học
Trong thành phần của cây cỏ sữa lá lớn có chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe. Bao gồm:
- Flavonoid: Có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ tế bào.
- Saponin: Giúp kháng khuẩn, kháng viêm, tăng cường miễn dịch.
- Tanin: Hỗ trợ cầm máu, giúp chữa tiêu chảy, viêm ruột.
- Alkaloid: Có tác dụng giảm đau, thư giãn cơ trơn.
- Dẫn xuất phenol: Hỗ trợ kháng khuẩn, bảo vệ gan.
- Nhựa mủ trắng: Có tác dụng ức chế vi khuẩn, chống viêm.
Công dụng
- Chữa tiêu chảy, kiết lỵ: Cỏ sữa lá lớn giúp kháng khuẩn, làm săn niêm mạc ruột, giảm tiêu chảy.
- Hỗ trợ điều trị viêm ruột, viêm đại tràng: Nhờ hoạt chất tanin giúp cầm máu và giảm viêm.
- Lợi sữa cho phụ nữ sau sinh: Cây giúp kích thích tuyến sữa, tăng lượng sữa mẹ.
- Giúp thanh nhiệt, giải độc: Dùng để làm mát cơ thể, hỗ trợ điều trị mụn nhọt, rôm sảy.
- Điều trị ho, viêm phế quản: Cây có tác dụng làm dịu cổ họng, giảm ho do viêm nhiễm.
- Hỗ trợ trị bệnh ngoài da: Dịch nhựa cây có thể dùng bôi ngoài để trị mụn nhọt, ghẻ lở.
Cách dùng và liều lượng
- Chữa tiêu chảy, kiết lỵ: Dùng 30g cỏ sữa lá lớn khô sắc với 500ml nước, uống trong ngày.
- Lợi sữa: Dùng 20g cây khô, hãm nước uống như trà hàng ngày.
- Trị ho, viêm phế quản: Dùng 10g cỏ sữa lá lớn, kết hợp với cát cánh, cam thảo sắc nước uống.
- Dùng ngoài da: Giã nát lá tươi, đắp lên vết thương hoặc mụn nhọt để giảm viêm.
Lưu ý khi sử dụng
- Không dùng cho phụ nữ mang thai vì có thể gây kích thích tử cung.
- Người có cơ địa nhạy cảm liên quan đến đường ruột và dạ dày nên tham khảo tư vấn của bác sĩ trước khi sử dụng.
- Cỏ sữa lá lớn có tính độc, không nên lạm dụng và cẩn thận khi dùng.
Kết Luận
Cỏ sữa lá lớn là một vị thuốc nam quý với nhiều công dụng hỗ trợ sức khỏe, đặc biệt trong điều trị bệnh tiêu hóa, viêm nhiễm và thanh nhiệt cơ thể. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng cách và đúng liều lượng để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
