Giới thiệu
Cỏ mần trầu (Eleusine indica Gaertn), còn gọi là thanh tâm thảo, là một loại cỏ dại quen thuộc trong đời sống và y học cổ truyền. Cây có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý về gan, thận, huyết áp.
Đặc điểm tự nhiên
Cỏ mần trầu là cây thân thảo, mọc hoang nhiều ở vùng đất ẩm, ven đường, bờ ruộng. Cây có thân mảnh, mọc bò sát đất hoặc vươn cao từ 20 – 60cm.
Lá hình dải, dài, xanh nhạt. Cụm hoa mọc thành chùm, mỗi chùm có 3 – 7 nhánh nhỏ xếp tỏa ra như nan quạt.
Phân bố sinh thái
Loài cỏ này phổ biến ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt ở Đông Nam Á, Trung Quốc, Ấn Độ. Tại Việt Nam, cỏ mần trầu được mọc nhiều ở các vùng bãi đất cát, dưới ruộng hoặc ven đường…
Bộ phận sử dụng
Toàn bộ cây cỏ mần trầu, bao gồm thân, lá, hoa và rễ, đều được sử dụng làm dược liệu, có thể dùng tươi hoặc phơi khô.
Thành phần hóa học
Cỏ mần trầu chứa nhiều hợp chất quý có lợi cho sức khỏe:
- Flavonoid: Chống oxy hóa, bảo vệ tế bào, giảm viêm.
- Saponin: Tăng cường miễn dịch, lợi tiểu, thanh nhiệt.
- Alkaloid: Có tác dụng hạ huyết áp, thư giãn cơ trơn.
- Coumarin: Giúp lưu thông máu, phòng ngừa huyết khối.
- Tinh dầu và acid hữu cơ: Giải độc, kháng khuẩn, giảm căng thẳng.
Công dụng của cây cở mần trầu
- Thanh nhiệt, giải độc gan: Hỗ trợ điều trị các bệnh về gan như nóng gan, viêm gan, vàng da.
- Lợi tiểu: Giúp bài trừ độc tố qua đường tiểu, tốt cho người bị sỏi thận, tiểu buốt.
- Hỗ trợ hạ huyết áp: Thành phần alkaloid giúp điều hòa huyết áp, đặc biệt ở người cao huyết áp.
- Hỗ trợ trị sốt, cảm cúm: Có tác dụng hạ sốt, làm mát cơ thể, giảm mệt mỏi.
- Giúp làm mượt tóc, trị gàu: Dùng nước sắc cỏ mần trầu gội đầu giúp tóc chắc khỏe, giảm rụng tóc.
- Cầm máu, hỗ trợ trị bệnh ngoài da: Dịch chiết từ cây giúp cầm máu, trị viêm da, ghẻ lở.
Cách dùng và liều lượng
- Thanh nhiệt, giải độc gan: Dùng 30 – 50g cỏ mần trầu khô sắc với 1 lít nước, uống trong ngày.
- Hạ sốt, lợi tiểu: Dùng 20g cỏ tươi, đun với 500ml nước, chia 2 – 3 lần uống/ngày.
- Trị rụng tóc, làm mượt tóc: Nấu nước từ cây tươi để gội đầu 2 – 3 lần/tuần.
- Cầm máu, trị viêm da: Giã nát lá tươi, đắp trực tiếp lên vết thương hoặc vùng da bị viêm.
Lưu ý khi sử dụng
- Không dùng cho người huyết áp thấp
- Phụ nữ mang thai nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Không nên dùng quá liều lượng và liên tục trong thời gian dài.
- Đảm bảo thu hái, bảo quản và nguồn gốc xuất xứ nguyên liệu sạch sẽ, an toàn
- Đảm bảo thu hái cây ở vùng sạch, tránh nơi có thuốc trừ sâu, hóa chất.
Kết Luận
Cỏ mần trầu mặc dù là thảo dược mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên trong quá trình sử dụng cần lưu ý về liều lượng và đối tượng sử dụng để đảm bảo an toàn và mang lại hiệu quả tối đa.
