Ung thư não di căn là loại ung thư phát triển trong não từ khối u nguyên phát ở một phần khác của cơ thể. Khối u nguyên phát có thể xảy ra ở phổi, ruột kết,ngực, bạch cầu… Chúng thường xảy ra ở não trước (80%), tiểu não (13-16%) và thân não (3%). Phân nửa thời gian, nhiều khối ung thư di căn cùng tồn tại. Thường được phát hiện sau khi khối u sơ cấp được chẩn đoán và điều trị. Khoảng một phần ba bệnh nhân bị ung thư  não di căn không được chẩn đoán mắc bệnh ung thư trước đó, và các triệu chứng về hệ thần kinh trung ương của họ là dấu hiệu đầu tiên của bệnh ung thư. Trong phân nửa số bệnh nhân này, vị trí ung thư sơ cấp không bao giờ được phát hiện.

Nguyên nhân

Nhiều dạng u bướu và ung thư như ung thư vú, ung thư phổi, ung thư thận, ung thư da hay ung thư bàng quang có thể di căn lên não. Một số loại ung thư như ung thư ruột kết, chỉ thỉnh thoảng mới di căn hoặc như trường hợp ung thư tuyến tiền liệt thì rất hiếm xảy ra di căn.

U não có thể trực tiếp phá hủy tế bào não hoặc không trực tiếp làm tổn thương tế bào bằng cách gây ra nhiễm trùng, chèn ép các phần khác của não vì khi khối u phát triển, gây nên sưng não và làm tăng áp lực trong hộp sọ.

Triệu chứng của ung thư não di căn

• Nhức đầu: những cơn nhức đầu đầu tiên thường đến và đi, và thường xảy ra vào buổi sáng. Nó dần dần tăng thời gian, cường độ và mức độ.
• Sự yếu sức: cơ thể bị yếu dần đi.
• Thay đổi hành vi: một vài ví dụ bao gồm sự suy kém khả năng đánh giá, lập luận, mất trí nhớ, thay đổi tâm trạng nhanh chóng và rối loạn tâm thần.
• Về thần kinh: uể oải, thay đổi thị lực, rối loạn khi nói, vấn đề khi giữ thăng bằng, vụng về, đi không vững, chóng mặt và nôn mửa.
• Động kinh: có thể là dấu hiệu đầu tiên.

Phòng chống

Cách tốt nhất để phòng chống ung thư não di căn não là làm giảm các yếu tố nguy cơ góp phần làm phát triển các loại ung thư khác. Vì vậy, bạn nên:

• Giữ chế độ dinh dưỡng cân bằng tốt và nhiều chất xơ vì chế độ dinh dưỡng nghèo nàn và ít chất xơ có thể góp phần làm phát triển ung thư ruột.
• Ngừng hút thuốc vì có thể dẫn tới ung thư phổi.
• Hạn chế hoặc tiêu thụ rượuở mức trung bình vì uống rượu quá mức có liên quan đến ung thư gan.
• Hạn chế tiếp xúc với ánh mặt trời hoặc dùng kem chống nắng vì tiếp xúc quá mức có thể gây ung thư da.
• Đối với phụ nữ, tự kiểm tra ngực hàng tháng, chụp hình X-quang ngực/tuyến vú thường xuyên (đặc biệt nếu bạn trên 40 tuổi) có thể phát hiện ung thư ngực trong giai đoạn đầu, giai đoạn có nhiều khả năng điều trị nhất.

Chẩn đoán

Chẩn đoán dựa trên tiền sử bệnh án, kiểm tra thần kinh và scan CT hoặc MRI. Nếu không có tiền sử bị ung thư, cần được làm thêm xét nghiệm kĩ càng hơn để xác định ung thư nguyên phát như kiểm tra máu, nước tiểu và phân, chụp X-quang ngực, nội soi ruột, scan CT ngực/bụng và chụp X-quang tuyến vú.

Chia sẻ0

1. Phẫu thuật loại bỏ ung thư di căn

Có hai dạng phẫu thuật:

• Sinh thiết: lấy một mảnh nhỏ của khối u để khẳng định chính xác bản chất của khối u hoặc để giúp chẩn đoán khối u nguyên phát nếu vẫn chưa được xác định.
• Cắt bỏ: được khuyến khích nếu sức khỏe của bệnh nhân tốt, không có di căn ở các phần khác của cơ thể, ung thư nguyên phát không phản ứng dương tính đối với xạ trị và chỉ có một khối u di căn độc lập có thể được tiếp cận qua phẫu thuật mà không gây tổn thương thần kinh quá mức. Cắt bỏ thường được tiếp tục bằng xạ trị toàn bộ não.

2. Xạ trị

Xạ trị là phương pháp phóng xạ giết chết các tế bào ung thư  trực tiếp hoặc can thiệp vào sự phát triển của chúng. Có 2 loại xạ trị hiện nay:

• Xạ trị thông thường: Toàn bộ não bị bức xạ trong 1-2 tuần. Đây có thể là phương pháp điều trị duy nhất dành cho bệnh nhân ung thư hạch lympho hay ung thư phổi tế bào nhỏ bởi vì những bệnh ung thư này rất nhạy với phóng xạ. Bức xạ toàn bộ não thường theo sau phẫu thuật cắt bỏ. 60-80% các bệnh nhân phản ứng với xạ trị cho thấy sự thuyên giảm các triệu chứng.
• Xạ phẫu: Các máy Gamma Knife sử dụng 201 chùm tia gamma hẹp, nhằm chính xác vào các khối u từ nhiều hướng vòng quanh đầu. Mỗi phần của não nơi các chùm tia đi qua chỉ nhận được một lượng nhỏ trong tổng liều, trong khi cho phép một liều lớn được chuyển đến khối u. Phương pháp này đòi hỏi phải biết được vị trí chính xác của khối u, và được gắn một vòng đặc biệt (khung tiếp xúc Leksell) vào đầu dưới sự gây tê cục bộ và quét MRI với khung tiếp xúc (stereotactic) đã được đặt vào chỗ.

Xạ phẫu là phương pháp thích hợp cho di căn có đường kính 3cm hoặc ít hơn. Không cần phải nhập viện và không có nguy cơ nhiễm trùng hoặc các biến chứng phẫu thuật. Tuy nhiên nó không cung cấp cơ hội để xác nhận chẩn đoán mô học, các kết quả của việc điều trị không phải là ngay lập tức.

3.Hóa trị

Hóa trị được khuyến khích cho di căn dịch tủy sống và vẫn còn đang được kiểm tra để sử dụng đối với các khối u di căn não. Nếu khối u nguyên phát phụ thuộc vào kích thích tố, kích thích tố hoặc thuốc chặn kích thích tố có thể được sử dụng. Ung thư vú phản ứng dương tính với estrogen được điều trị với tamoxifen, cũng đồng thời làm thu nhỏ các khối u di căn. Ung thư di căn tuyến tiền liệt cũng có thể được chữa trị bằng kích thích tố. Steroid có thể có hiệu quả ở bệnh nhân bị ung thư hạch lympho.

4. Steroids

Steroid như Dexamethazone, có hoạt tính nhanh chóng làm giảm các triệu chứng của chứng tăng áp lực nội sọ do sưng não đi kèm với khối u di căn não, nhưng không giết chết các tế bào ung thư. Cải tiến đáng chú ý trong vòng 6-24 giờ. Liệu pháp này có hiệu lực trong sáu mươi đến tám mươi phần trăm bệnh nhân có khối u di căn não. Steroid thường xuyên được kê toa trong quá trình xạ trị để giảm sưng tấy gây ra bởi bức xạ.

Sử dụng steroid được theo dõi của bác sĩ vì những tác dụng phụ tiềm ẩn của nó như đau dạ dày và xuất huyết, làm nặng thêm bệnh tiểu đường, giảm khả năng kháng nhiễm của cơ thể…

Chia sẻ0