Dược Tuệ Linh

Men gan cao khi mang thai

Dược sĩ Tuệ Linh — Fri, 19 Apr 2013 09:39:08 +0000

Tăng men gan là biểu hiện bất thường sinh hóa đầu tiên ở những bệnh nhân viêm gan do tổn thương tế bào gan. 5% phụ nữ mang thai có dấu hiệu men gan tăng cao. Tăng men gan trong thai kỳ có thể gây ra một số tổn thương nghiêm trọng.

1. Định nghĩa

Xét nghiệm men gan

Men gan bình thường là men gan có các chỉ số xét nghiệm đạt:

AST: 20 – 40 UI/L
ALT: 20 – 40 UI/L
GGT: 20 – 40UI/L
Phosphatase kiềm: 30 – 110 UI/L.

Qua các nghiên cứu, người ta rút ra rằng khi men gan tăng từ 1-2 lần là ở mức độ nhẹ, tăng từ trên 2 -5 lần là ở mức độ trung bình và tăng trên 5 lần là ở mức độ nặng.

2. Nguyên nhân khiến men gan tăng cao

Một số biến chứng nghiêm trọng có thể gây ra do tăng men gan như: Tiền sản giật – sự khởi đầu của huyết áp cao và protein trong nước tiểu sau 20 tuần mang thai, xảy ra trong khoảng từ 3 – 7% phụ nữ mang thai. Biến chuyển từ tiền sản giật sang sản giật với sự phát triển của cơn động kinh ở 1 trong 200 phụ nữ bị tiền sản giật. Hội chứng HELLP ( viết tắt của tán huyết, tăng men gan và giảm tiểu cầu ) , ảnh hưởng đến ít hơn 1 % của tất cả các lần mang thai, theo tổ chức March of Dimes. Hội chứng HELLP xuất hiện như một biến chứng của tiền sản giật. Gan nhiễm mỡ cấp tính của thai kỳ, hoặc AFLP ( gan nhiễm mỡ khi mang thai) , ảnh hưởng đến khoảng 1 trong 13.000 ca mang thai, theo nghiên cứu của Trường Đại học Y Emory. Virus viêm gan A, B, C cũng có thể gây tăng men gan trong thai kỳ.

3. Biến chứng có thể gặp phải

Bệnh viêm gan mãn tính hiếm khi gây biến chứng cho mẹ trong khi mang thai, nhưng nếu bé viêm gan B, như xảy ra trong 10 – 20 % các trường hợp, trẻ sơ sinh sẽ có nguy cơ bệnh tật và tăng nguy cơ suy gan hoặc ung thư khi trưởng thành, theo Dimes. Viêm gan C lây nhiễm vào thai nhi trong khoảng 4 % các trường hợp. Các rối loạn gan nghiêm trọng xảy ra trong thời kỳ mang thai đều có thể dẫn đến tử vong hoặc tổn thương não ở người mẹ hoặc thai nhi nếu không được điều trị kịp thời. Việc mang thai có thể phải được chấm dứt sớm, dẫn đến sinh non của thai nhi.

4. Điều trị men gan cao

Tiêm phòng cho trẻ trong ngày đầu sau sinh

Điều trị men gan cao, gan nhiễm mỡ cấp tính, HELLP, tiền sản giật và sản giật là cần thiết . Cho trẻ tiếp xúc với vắc-xin viêm gan B trong vòng 12 giờ sau sinh ngăn ngừa lây truyền cho trẻ sơ sinh trong hơn 90 % các trường hợp. Tại thời điểm này, không có vắc-xin để phòng ngừa lây truyền viêm gan C cho trẻ.

Men gan cao là gì?

Dược sĩ Tuệ Linh — Sun, 17 Mar 2013 08:15:18 +0000

Khi bác sĩ đọc kết quả xét nghiệm của bạn và nói với bạn rằng : “ Men gan cao”. Đó là gì ? Như thế có nghĩa cơ thể bạn đã mắc bệnh gì? Có nguy hiểm không? Phải làm gì để giải quyết vấn đề “men gan cao” ? Một loạt câu hỏi xuất hiện trong đầu bạn.

“ Men gan” là gì?

Gan là một tạng lớn nhất trong cơ thể. Trong gan có một hệ thống enzym rất hoàn chỉnh để thực hiện hoạt động tổng hợp và chuyển hóa các chất protid, gluxit, lipid. Người ta gọi chung những enzym này là men gan. Các enzyme đó là SGOT(AST), SGPT(ALT), GGT , LDH , một số thông số khác.

Trong gan, các enzym này có mặt trong tế bào gan. Mỗi ngày, sinh lý cơ thể bạn luôn luôn có những tế bào già chết đi và tế bào mới sinh ra, Khi những tế bào gan chết đi thì enzym trong tế bào đó sẽ được giải phóng vào máu. Như vậy, trong máu của bạn luôn tồn tại một lượng men gan nhất định.

Khi một hoặc nhiều hơn một trong số các enzym này có giá trị cao hơn giá trị bình thường, thì bạn sẽ được giải thích là “men gan cao”. Có nghĩa là vì một số nguyên nhân nào đó, lượng enzym được giải phóng vào máu nhiều hơn bình thường phản ánh một tình trạng các tế bào gan đang bị hủy hoại. Chỉ số men gan càng cao hơn bình thường đánh giá tình trạng tổn thương nhu mô gan càng nhiều.

4 enzym chủ đạo để đánh giá tình trạng tổn thương của các tế bào gan đó là SGOT, SGPT, GGT và LDH.

GGT – Gamma Glutamyl Transferase ( gamma GT) : Là một enzyme của màng tế bào, tham gia vào quá trình trao đổi các axit amin qua màng tế bào.

GGT có thể đựợc cọi là enzym đầu tiên chịu tác động một khi xảy ra các bệnh lý gan và đường mật. Bình thường, men gan này tồn tại trong máu với giá trị bình thường là:

Nam : 5-38 U/L
Nữ : 5-29 U/L
Trẻ nhỏ: 3 -30 U/L
Trẻ sơ sinh : Lớn gấp 5 lần giá trị được thấy ở trẻ nhỏ.

Khi cơ thể bạn đang mắc một số bệnh như: Viêm gan , xơ gan do rượu, viêm gan nhiễm trùng, viêm gan mãn tính, áp xe gan, kén sán lá gan, tăng lipid máu, xơ gan do mật tiên phát, viêm đường mật xơ hóa, sỏi mật, ung thư biểu mô đường mật…thì men gan này tăng lên cao hơn bình thường.

Ở người nghiện rượu, GGT thường gia tăng đơn độc ( không kèm theo tăng SGOT SGPT, LDH). Lượng enzym này trong máu tương ứng với lượng rượu hấp thụ. Theo dõi lượng enzym trong các lần xét nghiệm máu định kỳ, thường xuyên giúp bác sĩ đánh giá thói quen dùng rượu của bệnh nhân. Từ đây, xét nghiệm này cho phép phát hiện các bệnh nhân nghiện rượu song không chịu nhận mình nghiện rượu; theo dõi bênh nhân nghiện rượu, giúp chẩn đoán sớm các vấn đề gan mật ở bênh nhân nghiện rượu nhất là xơ gan do rượu và u gan.

LDH – Lactac DeHydrogenase : L à một enzyme trong tế bào xúc tác phản ứng chuyển hóa năng lượng . LDH có mặt nhiều ở trong tế bào gan và được giải phóng ra huyết tương khi có tình trạng hủy hoại tế bào gan.

Có khoảng 110 -210 U/L lượng LDH tồn tại trong máu

LDH chủ yếu tăng cao trong các tổn thương tế bào gan:Viêm gan nhiễm khuẩn, nhiễm độc., viêm gan do rượu, di căn gan, viêm gan do thuốc (rifampicin, salycylat, INH)

SGOT ( glutamat oxaloacetat transaminase ) hay ASAT ( aspartat transaminase )

S GPT ( glutamat pyruvat transaminase ) hay ALAT ( alanin transaminase )

Chúng là các enzym có trong tế bào gan có vai trò cơ bản xúc tác cho những phản ứng sau:

Aspartat + α cetoglutarat GOT Oxaloacetat + Glutamat

Alanin + α cetoglutarat GPT Pyruvat + Glutamat

Các men gan này có một lượng nhất định trong máu:

Khi có tình trạng tổn thương tế bào gan như viêm gan, u gan, xơ gan thì, các men này tăng lên trong máu.

Xét nghiệm kiểm tra lượng men gan (SGOT. SGPT,LDH, GGT) trong máu cho phép xác định một bệnh lý gan và theo dõi tiến triển của bệnh. Tỉ lệ SGOT/SGPT >1 , kết hợp với tăng GGT và Globulin máu kèm giảm nồng độ antithrombin III (một yếu tố đông máu) gợi ý tình trạng xơ gan.

Những người nghiện rượu bia, đối tượng thường là nam giới thì men gan thường cao hơn bình thường.

Theo đó, không thể dựa vào chỉ số một men gan nào đó tăng mà tìm ra bệnh, mà phải kết hợp dựa vào chỉ số của các men gan khác .Men gan cao chỉ là một căn cứ tin tưởng hơn cho việc chẩn đoán bệnh chắc chắn, kết hợp với các triệu chứng của người bệnh. Cần lưu ý rằng các enzym này ( SGOT, SGPT, GGT,LDH) không chỉ tồn tại duy nhất ở tế bào gan, mà nó còn có mặt ở trong tế bào của nhiều cơ quan bộ phận khác như tim, thận,tụy , cơ khớp, hồng cầu, bạch cầu …. Do đó, khi nói men gan cao, chỉ thể hiện là gan “không khỏe” chứ không chắc là chỉ mắc bệnh ở gan.

Trong một lần khám sức khỏe, bạn làm xét nghiệm máu và cho kết quả là men gan cao, thì đừng quá lo lắng. Khi chỉ số men gan của bạn cao hơn bình thường không quá nhiều thì không đáng ngại. Chỉ cần điều chỉnh chế độ ăn cho hợp lý là được. Chế độ ăn hạn chế rượu bia đã góp phần bảo vệ gan của bạn.

Thu Huyền biên soạn

Nguyên nhân men gan tăng cao

Dược sĩ Tuệ Linh — Sun, 03 Mar 2013 04:08:10 +0000

Men gan tăng cao là hiện tượng phổ biến phổ biến, xảy ra ở 1-4% của những người không có triệu chứng. Hai men gan chính, alanine aminotransferase, ALT, và aspartate aminotransferase, hoặc AST, có thể tăng ở những người bị viêm gan hoặc các hình thức khác của bệnh gan, người dùng thuốc nhất định, hoặc người tiêu thụ rượu quá mức.

Những nguyên nhân chủ yếu gây tăng men gan:

1. Mắc viêm gan siêu vi

Cả hai virus viêm gan cấp và các hình thức của bệnh viêm gan B và C mãn tính có thể gây tăng men gan. Thử nghiệm kháng thể virus viêm gan có thể xác định những người có các loại nhiễm trùng cấp tính hoặc mãn tính.

2. Xơ gan và gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ. Hình ảnh minh họa

Trong khi có rất nhiều loại khác nhau của bệnh gan, hai loại phổ biến nhất gây tăng men gan là xơ gan và viêm gan nhiễm mỡ, theo Tiến sĩ Paul Giboney trong vấn đề năm 2005 tháng ba bác sĩ gia đình Mỹ. Xơ gan được định nghĩa là sự suy giảm dần dần và rối loạn chức năng của gan dẫn đến mô sẹo thay thế mô gan khỏe mạnh và không có khả năng của gan để thực hiện các chức năng bình thường của nó. Viêm gan nhiễm mỡ, còn gọi là bệnh gan nhiễm mỡ không cồn hoặc viêm gan nhiễm mỡ không cồn, béo xâm nhập của gan.Những người bị viêm gan nhiễm mỡ có thể không có bất kỳ triệu chứng nào và thường được chẩn đoán như là một kết quả thử nghiệm men gan cao.

3. Tác dụng phụ của thuốc

Giboney xác định một số thuốc có thể gây tăng men gan. Một trong các loại thuốc phổ biến nhất mà có thể gây tổn thương gan là acetaminophen. Những người dùng bổ sung một số thảo dược, thuốc kháng sinh nhất định, thuốc huyết áp, thuốc chống co giật, và các thuốc kháng viêm không steroid cũng có nguy cơ cao men gan.

4. Người uống rượu nhiều

Rượu là một chất độc gan trực tiếp. Trong khi hầu hết những người uống rượu ở mức độ vừa phải không có men gan cao, người uống một lượng rượu quá nhiều có thể trải nghiệm viêm gan do rượu hoặc xơ gan, cả hai đều có thể gây tăng men gan.

5. Một số nguyên nhân ít gặp khác

Một số nguyên nhân ít gặp hơn của men gan tăng cao là tình trạng quá tải sắt, bệnh wilson, thiếu alpha-1-antitrypsin, bệnh celiac, bệnh crohn, viêm loét đại tràng, viêm gan tự miễn.

Mặc dù không phổ biến như viêm gan C, viêm gan B có thể gây ra bệnh gan mãn tính với các men gan bất thường dai dẳng.

bệnh thừa sắt di truyền rối loạn trong đó có là quá mức hấp thụ sắt chế độ ăn uống dẫn đến sự tích tụ sắt trong gan với viêm kết quả và sẹo gan.

Bệnh Wilson là một rối loạn di truyền với sự tích tụ quá mức của đồng trong các mô khác nhau bao gồm gan và não. Đồng trong gan có thể dẫn đến viêm gan mãn tính, trong khi đồng trong não có thể gây ra các rối loạn tâm thần và vận động.

Alpha-1-antitrypsin là một rối loạn di truyền, trong đó việc thiếu một glycoprotein (carbohydrate-protein phức tạp) được gọi là alpha-1-antitrypsin dẫn đến bệnh phổi mạn tính ( bệnh khí thũng ) và bệnh gan.

Viêm gan tự miễn kết quả từ tổn thương gan mang về bởi các kháng thể của cơ thể và hệ thống phòng thủ tấn công gan.

Viêm loét dạ dày gây tăng men gan nhẹ

Bệnh loét dạ dày là một căn bệnh của ruột non, nơi mà một người có dị ứng với gluten và phát triển khí đốt, đầy hơi, tiêu chảy , và trong trường hợp suy dinh dưỡng tiên tiến. Bệnh nhân với rãnh bằng rãnh kích celiac cũng có thể phát triển ALT nhẹ bất thường và mức độ AST.

Bệnh Crohn và viêm loét đại tràng là bệnh viêm mạn tính của ruột (còn gọi là bệnh viêm đường ruột). Trong những cá nhân viêm gan (viêm gan) hoặc mật ống dẫn ( chính xơ viêm đường mật ) cũng có thể xảy ra, gây ra các xét nghiệm gan bất thường.

Nhiễm virus khác hơn so với các loại virus viêm gan phổ biến (A, B, C) đôi khi có thể gây tăng men gan vì chúng có thể dẫn đến nhiễm trùng cơ thể tổng quát và viêm gan.

Hiếm khi, bất thường men gan có thể là một dấu hiệu của ung thư gan ung thư phát sinh từ các tế bào gan được gọi là ung thư biểu mô tế bào gan hoặc hepatoma. Ung thư lây lan đến gan, từ các cơ quan khác (như ruột, dạ dày, tuyến tụy, vv) được gọi là khối u ác tính di căn (gan).

Men gan cao nên ăn gi ?

Dược sĩ Tuệ Linh — Wed, 27 Feb 2013 01:41:08 +0000

Gan đảm nhận nhiều chức năng vô cùng quan trọng trong cơ thể người : tiêu hóa, chuyển hóa, giải độc và đông máu. Sỡ dĩ gan có thể đảm nhận nhiều vai trò như vậy là nhờ ở gan có một hệ enzym (men) đa dạng và phức tạp, mỗi loại enzyme (men) đặc hiệu cho 1 vai trò nào đó. Enzyme gan là một loại protein giúp thúc đẩy một phản ứng sinh hóa đặc hiệu nào đó. Tăng men gan là một dấu hiệu của sự rối loạn ở gan và cần được theo dõi điều trị. Có thể là việc dùng thuốc hay 1 bệnh nào đó cũng gây nên triệu chứng tăng men gan

“Làm sạch gan”

Có nghĩa là ăn uống để cân bằng lượng men gan và bảo vệ chức năng gan. Hãy giảm các loại thức ăn đóng hộp có chứa nhiều đường như nước ngọt, bánh mì trắng, bánh ngọt. Hạn chế lượng chất béo bão hòa từ các món chiên xào, dầu mỡ động vật … cũng giúp công việc của gan được “nhẹ nhàng” hơn.

Tỏi – chứa nhiều chất chống oxi hóa tên là Allicin giúp giảm lượng chất độc hại tích tụ trong gan

Tăng lượng chất xơ trong bữa ăn và đừng quên dùng Tỏi – chứa nhiều chất chống oxi hóa tên là Allicin giúp giảm lượng chất độc hại tích tụ trong gan. Những món ăn chứa nhiều vitamin B như trứng, bông cải, rau bina rất có lợi cho một lá gan khỏe. Nên uống nhiều nước để giúp dễ tống chất độc ra khỏi gan.

Tránh xa thức ăn “độc”

Gan được xem như là màng lọc chất độc cho cơ thể. Mỗi phút, lượng máu được lọc qua gan là 1.4 lít. Nếu trong máu chứa nhiều chất kháng sinh và hormone sẽ khiến gan phải làm việc “cực nhọc” hơn để lọc các độc tố đó ra khỏi máu. Để giảm tải cho gan, nên quan tâm kĩ đến nguồn gốc các loại thực phẩm mà bạn sử dụng. Các chất kháng sinh thường được thêm vào trong thức ăn chăn nuôi gà, heo, bò nên các loại thịt này , thậm chí cả sữa, cũng chứa hàm lượng kháng sinh rất cao. Sữa đậu nành là 1 giải pháp thay thế an toàn mà lại bổ dưỡng.

Hãy uống nước ép

Nước ép trái cây vừa giúp giữ dáng lại còn có tác dụng tăng cường sức khỏe cho gan vì tác động giải độc hỗ trợ cho chức năng gan. Nước ép chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxi hóa – làm giảm nguy cơ viêm nhiễm ở gan và tăng sức đề kháng cho gan. Nước ép táo là 1 ví dụ điển hình, chứa nhiều pectin nên giúp loại bỏ các kim loại nặng trong đường ruột và gan. Nước ép dưa leo lại tạo ra sự cân bằng pH nội sinh và giúp thanh lọc thân nhiệt.

Những nguyên nhân men gan tăng cao

Dược sĩ Tuệ Linh — Wed, 20 Feb 2013 08:45:11 +0000

Những nguyên nhân men gan tăng cao

Men gan tăng cao có thể do ảnh hưởng của một số bệnh về gan như viêm gan siêu vi, do tác dụng phụ của thuốc, hoặc men gan cao do uống nhiều rượu và một số nguyên nhân khác nữa.

1. Viêm gan siêu vi

2. Một số bệnh gan gây men gan tăng cao

Hình ảnh minh họa về gan nhiễm mỡ

3. Men gan cao do ảnh hưởng của một số loại thuốc

4. Rượu và men gan cao

5. Một số nguyên nhân ít gặp khác

Ngoài các nguyên nhân kể trên, men gan cao có thể do một số nguyên nhân ít gặp hơn của các men gan tăng bao gồm quá tải sắt, bệnh Wilson, thiếu alpha-1-antitrypsin, bệnh celiac, bệnh Crohn, viêm loét đại tràng, viêm gan tự miễn.

Mặc dù không phổ biến như viêm gan C, viêm gan B có thể gây ra bệnh gan mãn tính với các men gan bất thường dai dẳng.

Thừa sắt di truyền rối loạn trong đó có là quá mức hấp thụ sắt chế độ ăn uống dẫn đến sự tích tụ sắt trong gan với viêm kết quả và sẹo gan.

Viêm gan tự miễn kết quả từ tổn thương gan mang về bởi các kháng thể của cơ thể và hệ thống phòng thủ tấn công gan.

Viêm loét dạ dày gây tăng men gan nhẹ

Thế nào được gọi là men gan cao?

Dược sĩ Tuệ Linh — Sun, 09 Sep 2012 09:01:13 +0000

Men gan là các protein do gan tiết ra, có tác dụng xúc tác các phản ứng hóa học trong cơ thể. Bình thường các men này nằm trong tế bào gan và một số cơ quan khác. Khi có tổn thương gan các men này tràn vào máu, làm tăng nồng độ trong máu, báo hiệu có nguy cơ bệnh gan. Dưới đây là các thông số giúp bạn hiểu rõ hơn về các thay đổi chỉ số men gan.

Thế nào là men gan cao?

Men gan bình thường là men gan có các chỉ số xét nghiệm đạt:

AST: 20 – 40 UI/L
ALT: 20 – 40 UI/L
GGT: 20 – 40UI/L
Phosphatase kiềm: 30 – 110 UI/L.

Làm gì khi phát hiện men gan tăng cao?

Khi biết mình bị men gan tăng ca, người bệnh không nên chủ quan nhưng cũng không nên quá lo lắng thái quá ảnh hưởng đến tinh thần theo đó ảnh hưởng đến sức khỏe. Trước tiên, người bị men gan cao cần ngừng uống rượu hoặc bỏ hẳn rượu và nên đi khám bệnh. Khi men gan tăng, bác sỹ không chỉ dựa vào chỉ số men gan trong máu tăng mà còn dựa vào nhiều yếu tố khác và tiến hành các xét nghiệm cận lâm sàng khác mới hi vọng kết luận được nguyên nhân gây ra tăng men gan.

Khi được xác định nguyên nhân thì cần phải nghe lời tư vấn của bác sĩ khám bệnh cho mình. Cần nghỉ ngơi không làm các việc nặng, ăn uống điều độ, ăn kiêng, uống kiêng theo tư vẫn của bác sĩ. Không tự động mua thuốc để điều trị, bất luận là thuốc Tây y, thuốc Nam hay thuốc Ðông y.

Xem thêm : Làm gì khi men gan tăng cao?

Tăng men gan có nguy hiểm?

Dược sĩ Tuệ Linh — Sat, 08 Sep 2012 08:45:35 +0000

Men gan do tế bào gan sản xuất ra, khi tế bào gan chết đi do quá trình lão hóa thì có một lượng men gan được phóng thích vào máu ở nồng độ dưới 40U/l và chỉ số này gần như cố định ở người bình thường. Trong thực tế hay gặp nhất là men gan tăng với các nguyên nhân khác nhau, nhiều trường hợp là rất bất lợi cho cơ thể.

Theo thống kê theo dõi, khi men gan tăng cao có thể là dấu hiệu của một số bệnh về gan. Trong đó có viêm gan , viêm gan virus, gan nhiễm mỡ …. Nghiên cứu cho thấy , tăng AST và ALT trong men gan dự báo sẽ giảm dần tuổi thọ, tăng tỷ lệ tử vong từ 21 đến 78%. Với AST trị số tăng gấp đôi sẽ tăng 32% nguy cơ tử vong, và nếu tăng hơn gấp đôi, nguy cơ tử vong sẽ lên đến 78%. Với ALT gấp 2 lần sẽ tăng 21% nguy cơ tử vong và khi tăng hơn gấp đôi, nguy cơ sẽ là 59%.

Ngược lại AST, ALT bình thường thì tỷ lệ tử vong thấp hơn dự kiến (0,95 cho AST và 0,61 cho ALT).

Mức độ tăng men gan không hoàn toàn tương quan với mức độ tổn thương gan hoặc tiên lượng. Viêm gan siêu vi A cấp tính có thể tăng rất cao AST và ALT, nhưng hầu hết những người bị viêm gan siêu vi A cấp tính sẽ khỏi bệnh hoàn toàn. Trong khi đó, viêm gan C mạn tính thường chỉ tăng ít AST và ALT, nhưng dần dần sẽ đưa đến xơ gan, ung thư gan.

Men gan tăng cao cảnh báo dấu hiệu điều gì?

Dược sĩ Tuệ Linh — Fri, 07 Sep 2012 06:45:34 +0000

Men gan nằm trong tế bào gan và chúng tham gia vào các quá trình chuyển hóa quan trọng các chất trong cơ thể. Men gan có một vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống của mỗi con người. Men gan bình thường là men gan có các chỉ số đều đạt AST: 20 – 40 UI/L, ALT: 20 – 40 UI/L, GGT: 20 – 40UI/L, Phosphatase kiềm: 30 – 110 UI/L. Khi men gan rối loạn, nhất là men gan tăng cao, có thể là dấu hiệu cảnh báo trước bệnh nguy hiểm. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn về men gan tăng cao.

Thế nào là men gan tăng cao?

Men gan bình thường là men gan có các chỉ số đều đạt AST: 20 – 40 UI/L, ALT: 20 – 40 UI/L, GGT: 20 – 40UI/L, Phosphatase kiềm: 30 – 110 UI/L. Qua các nghiên cứu, người ta rút ra rằng khi men gan tăng từ 1-2 lần là ở mức độ nhẹ, tăng từ trên 2 -5 lần là ở mức độ trung bình và tăng trên 5 lần là ở mức độ nặng.

Men gan tăng cao cảnh báo điều gì?

Dấu hiệu viêm gan

Căn cứ vào tỷ lệ ALT và AST, người ta có thể xác định các thông tin về mức độ và nguyên nhân đối với bệnh của gan. Hầu hết bệnh về gan thì ALT (SGPT) cao hơn AST (SGOT) nhưng trong bệnh xơ gan và nghiện rượu thì mức tăng AST cao hơn ALT (thường tỷ lệ này là 2:1). Khi gan bị viêm hoặc chấn thương vì bất kỳ một lý do nào đó hoặc do tổn thương ở đường dẫn mật làm ứ trệ sự lưu thông của dịch mật thì tế bào gan sẽ gia tăng sản sinh và bài tiết men gan. Sự gia tăng men gan nổi trội nhất là viêm gan cấp tính đặc biệt là viêm gan cấp do siêu vi. Trong viêm gan cấp tính do siêu vi, có khi men gan tăng gấp từ 10 – 20 lần. Đối với viêm gan mạn tính thể tiến triển hoặc xơ gan hoặc viêm gan tự miễn thì men gan cũng có thể gia tăng. Đây cũng là một trong các tiêu chuẩn để đánh giá là viêm gan mạn tính tiến triển hay người lành mang virut viêm gan.

Gan bị tổn thương

Nghiện rượu, sốt rét, ung thư gan, ngộ độc hoá chất cũng làm cho men gan gia tăng một cách đáng kể. Bệnh về đường mật cũng có liên quan mật thiết với gan, nhất là các bệnh do sỏi đường dẫn mật, giun chui ống mật, viêm đường mật. Các nguyên nhân này thường làm cho đường dẫn mật phù nề hoặc tắc nghẽn dịch mật khó lưu thông tác động đến tế bào gan và vì vậy làm cho men gan gia tăng.

Ngoài ra người ta cũng nhận thấy có một số nguyên nhân ngoài gan như các bệnh nhiễm khuẩn nặng (bệnh sởi, Rubella, nhiễm khuẩn huyết) hoặc một số thuốc cũng có thể làm gia tăng men gan. Đối với thuốc, có một số có tác động rất lớn đến gan, thậm chí gây độc cho gan, điển hình nhất là một số thuốc chống vi khuẩn lao (INH, rifamixin…), thuốc thuộc nhóm fluoquinolon (ciprofloxacin), acetaminophen (paracetamol, tydol, efferalgan…). Khi ngộ độc do thuốc cũng có thể làm men gan gia tăng. Tuy vậy, trong một số trường hợp, mặc dù men gan tăng nhưng không phải từ gan mà bởi các lý do khác, ví dụ hoạt động thể lực mạnh. Vì vậy trong thực tế, người ta thấy rằng khi xét nghiệm máu thấy men gan tăng, nhất là trường hợp men gan tăng cao là cần phải xem xét, cân nhắc kỹ càng hơn và đặc biệt lưu ý đến gan, mật.

Có thể bạn quan tâm: Cần làm gì khi men gan tăng cao?

Nguyên nhân dẫn đến men gan tăng cao

Dược sĩ Tuệ Linh — Thu, 06 Sep 2012 07:50:02 +0000

Men gan tăng cao có rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra nhưng trong đó viêm gan là nguyên nhân chính. Nồng độ của men gan tăng thường tỷ lệ thuận với mức độ viêm nhiễm của gan. Dưới đây là một số nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng men gan tăng cao.

Men gan tăng cao do một số bệnh về gan

Viêm gan siêu vi cấp: Nồng độ AST, ALT tăng rất cao thường thấy trong những bệnh gây hoại tử gan lan tỏa như viêm gan siêu vi cấp, quá liều acetaminophen, ngưng tuần hoàn kéo dài…

Suy gan hay sốc gan : Men gan tăng lên đến 3.000 U/L trong viêm gan virus cấp hoặc viêm gan do thuốc. Khi bị suy gan cấp hay sốc gan men gan có thể tăng đến 5.000 U/L.

Gan nhiễm mỡ: Tăng men gan từ nhẹ đến trung bình thường gặp trong gan nhiễm mỡ do rượu, đái tháo đường, béo phì; viêm gan siêu vi mạn hoạt động, viêm gan tự miễn, ứ sắt, bệnh lý tự miễn ở ruột non.

Vàng da, tắc mật: Trong vàng da tắc mật, men gan thường dưới 500 U/L.

Viêm gan do rượu: Ở bệnh nhân viêm gan do rượu AST thường tăng 2 – 10 lần, ALT chỉ ở mức bình thường, tăng nhẹ, thấp có thể do ở người nghiện rượu thiếu pyrydoxal 5-phosphate là yếu tố cần cho sự tổng hợp ALT.

Ở bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu ALT thường cao hơn AST.

Nguyên nhân ít gặp: hemachromatosis (quá tải sắt), bệnh Wilson, thiếu alpha-1-antitrypsin, Celiac sprue, bệnh Crohn, viêm loét đại tràng, viêm gan tự miễn…

Hemachromatosis là một bệnh di truyền rối loạn hấp thu sắt, tích tụ sắt trong gan dẫn đến xơ gan.

Wilson là một rối loạn di truyền với sự tích tụ quá mức của đồng trong các mô thường là gan và não dẫn đến viêm gan mạn, xơ gan, rối loạn tâm thần, động kinh.
Alpha-1-antitrypsin là một rối loạn di truyền, trong đó thiếu alpha-1-antitrypsin dẫn đến khí phế thủng, viêm gan.
Viêm gan tự miễn là tổn thương gan do rối loạn miễn dịch tạo ra kháng thể gây tổn thương gan.
Celiac sprue là một bệnh của ruột non, do dị ứng với gluten biểu hiện đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy, suy dinh dưỡng, bất thường ALT và AST.

Một số loại thuốc gây bất thường men gan

Thuốc giảm đau: aspirin, acetaminophen (Tylenol), ibuprofen (Advil, Motrin), naproxen (Naprosyn, Naprelan, Anaprox, Aleve), diclofenac (Voltaren, Cataflam…), phenylbutazone (Butazolidine).
Thuốc điều trị động kinh: phenytoin (Dilantin), valproic acid (Depakote, Deparkin,…), carbamazepine (Tegretol), phenobarbital.
Kháng sinh: tetracyclin, sulfonamid, isoniazid (INH) (Nydrazid, Laniazid), sulfamethoxazole (Gantanol), Trimethoprim (Trimpex; Proloprim, Primsol), Nitrofurantoin (Macrodantin; Furadantin; Macrobid), fluconazole (Diflucan).
Thuốc tim mạch: amiodarone (Cordarone), hydralazine, quinidine (Quinaglute, Quinidex)…
Thuốc chống trầm cảm.
Thuốc giảm mỡ máu

Khi đã biết mình bị tăng men gan, bạn nên giữ gìn sức khoẻ, tránh làm việc quá sức và bước kế tiếp là phải đi khám bác sĩ chuyên khoa về bệnh gan mật để được xác định rõ bệnh và điều trị kịp thời, tránh được sớm những biến chứng, đặc biệt là bệnh viêm gan siêu vi B.

Khi phát hiện thấy mem gan tăng cao thì cần phải theo dõi thường xuyên xem số lượng có thay đổi không và cũng nên làm siêu âm định lượng gan để biết được tình trạng của gan, ống dẫn mật. Trong trường hợp phát hiện tình trạng GGT tăng cao thì điều cần thiết là phải ngưng ngay việc uống rượu, bia và các loại nước uống có chất cồn, không hút thuốc lá, nếu xảy ra ở những người có tình trạng thừa cân béo phì thì nên kiêng cữ các thức ăn nhiều dầu mỡ, chiên xào, nên dùng chế độ ăn bổ dưỡng nhiều chất đạm. Trong trường hợp cần thiết phải dùng thuốc để điều trị một số bệnh lý khác thì cần phải báo cho bác sĩ biết mình đang có tình trạng tăng men gan để tránh dùng những thuốc có hại cho gan.

Đọc thêm: Men gan cao báo hiệu điều gì?

Cần làm gì khi men gan tăng cao?

Dược sĩ Tuệ Linh — Wed, 18 Jul 2012 01:05:43 +0000

Men gan nằm trong tế bào gan, men gan giữ vai trò tham gia vào các quá trình chuyển hoá quan trọng các chất trong cơ thể. Men gan có một vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống của mỗi người. Khi men gan bị rối loạn, nhất là men gan tăng cao, phải hết sức lưu ý tìm hiểu nguyên nhân để có biện pháp xử trí thích hợp.

Khi men gan tăng chứng tỏ có hiện tượng bất thường xảy ra đối với tế bào gan. Sự bất thường có thể xảy ra tạm thời nhưng cũng có thể là một mối nguy hiểm đe dọa đối với cơ thể nếu tế bào gan bị tổn thương.

Thông thường có 4 loại men gan (enzym) bao gồm: AST (Aspart transaminase) hay còn gọi là SGOT; ALT (Alanin transaminase) hay còn gọi là SGPT (Serum glutamic pyruvic transaminase); Alkaline phosphatase; GGT (Gama glutamyl transpeptidase). Trong 4 loại men gan thì AST (SGOT) và ALT (SGPT) đóng vai trò chủ yếu phản ánh tình trạng của tế bào gan.

Viêm gan là một nguyên nhân thường gặp gây men gan tăng.

Nguyên nhân dẫn đến men gan tăng cao

Có rất nhiều nguyên nhân làm cho men gan tăng. Sự gia tăng men gan có nghĩa là ở một chừng mực nào đó tế bào gan đã bị ảnh hưởng. Có thể là tế bào gan ảnh hưởng nhẹ (men gan tăng có tính chất nhất thời) nhưng cũng có thể men gan tăng có tính chất trường diễn hoặc tăng một cách đột biến chứng tỏ ở trong giai đoạn đó tế bào gan đang bị tổn thương.

Do viêm gan : Trong số các nguyên nhân gây tăng men gan thì viêm gan do virut là đáng sợ hơn cả. Viêm gan do virut có thể do virut viêm gan A, B, C, E, D. Viêm gan cấp do virut hoặc bất kỳ nguyên nhân nào cũng làm cho men gan tăng cao đột biến. Nếu tăng từ 1 – 2 lần là ở mức độ nhẹ, từ trên 2 – 5 lần là tăng ở mức độ trung bình và tăng trên 5 lần là tăng ở mức độ nặng (bình thường AST ≤ 37U/l và ALT ≤ 40U/l và GGT: nam 15 – 50 ≤ U/l và nữ: 7 – 32 ≤ U/l).

Tổn thương do virut là loại tổn thương rất nguy hiểm vì virut khi xâm nhập vào tế bào gan chúng nhân lên và làm hủy hoại tế bào gan (làm tan vỡ các tế bào gan mà chúng xâm nhập). Tế bào gan càng bị hủy hoại càng nhiều thì lượng men gan giải phóng ra càng nhiều. Cho nên trong các trường hợp viêm gan cấp tính hoặc viêm gan tối cấp hoặc ung thư gan thì lượng men gan tăng nhanh một cách đột biến có khi lên tới 5.000U/l.

Do uống rượu, bia : Một nguyên nhân thường gặp là men gan tăng do tác dụng của rượu, bia, đặc biệt là rượu, trong đó nguy hiểm nhất là rượu tự pha, tự nấu do chất độc hại cho gan nhiều sẽ làm tế bào gan bị tổn thương nặng hoặc bị hủy hoại tế bào gan cho nên men gan cũng tăng lên một cách đáng kể. Lượng men gan tăng trong máu người uống rượu tùy thuộc liều lượng rượu vào máu và chất lượng rượu. Lượng men gan trong máu do gan bị tổn thương bởi rượu thì loại AST thường tăng cao từ 2 – 10 lần trong khi đó lượng ALT tăng ít.

Do bệnh sốt rét : Men gan cũng có thể tăng cao trong bệnh sốt rét do ký sinh trùng sốt rét, đặc biệt là sốt rét ác tính vì tế bào gan, thận bị tổn thương hoặc các bệnh tắc đường mật do giun, viêm dạ dày cấp, sởi, viêm tụy cấp hoặc mạn tính.

Do bệnh về đường mật : Men gan cũng có thể tăng trong các bệnh về đường mật (viêm đường mật, viêm túi mật, sỏi đường mật trong gan, teo đường mật bẩm sinh) hoặc áp-xe gan.

Do các bệnh lý khác : Người ta cũng thấy men gan có thể tăng trong các bệnh do ứ sắt, viêm gan tự miễn, bệnh lý tự miễn ở ruột non. Với một số thuốc dùng để điều trị một bệnh nào đó nhưng cũng có thể gây tác dụng phụ làm ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa của tế bào gan hoặc gây ngộ độc tế bào gan làm xuất hiện viêm gan cấp tính do thuốc, ví dụ ngộ độc thuốc điều trị lao.

Trong trường hợp này men gan có thể tăng lên đến 3.000U/l. Hoặc một số người bệnh bị tăng mỡ máu (cholesterol, triglycerid) dùng thuốc giảm mỡ máu cũng có thể làm tăng men gan nhưng khi ngừng uống thuốc thì men gan trở về chỉ số bình thường. Tuy vậy có một số trường hợp tuy gan bị tổn thương nhưng men gan không tăng, ví dụ như viêm gan trên bệnh nhân có hội chứng urê huyết hoặc ở người chạy thận nhân tạo định kỳ.

Thế nào là men gan bình thường?

Men gan bình thường là men gan khi các chỉ số xét nghiệm đạt:

AST: 20 – 40 UI/L ALT: 20 – 40 UI/L GGT: 20 – 40UI/L Phosphatase kiềm: 30 – 110 UI/L.

Tại sao men gan tăng trong viêm gan ?

Bình thường khi tế bào gan chết đi do quá trình lão hóa, một lượng men gan sẽ phóng thích vào máu ở nồng độ dưới 40 U/L. Khi tình trạng viêm gan xảy ra dẫn đến sự phá hủy tế bào gan nhiều hơn bình thường làm cho nồng độ men gan trong máu tăng cao. Nếu men gan tăng từ 1-2 lần là mức độ nhẹ, 2-5 lần là mức độ trung bình, tăng trên 5 lần giới hạn bình thường là mức độ nặng.

Khi men gan tăng cần làm gì?

Khi biết mình bị men gan tăng cao hơn bình thường cần chú ý bảo vệ sức khỏe, trước tiên cần ngừng uống rượu hoặc bỏ hẳn rượu và rất cần đi khám bệnh. Khi men gan tăng, bác sĩ không chỉ dựa vào chỉ số men gan trong máu tăng mà còn dựa vào nhiều yếu tố khác và các xét nghiệm cận lâm sàng khác mới hy vong kết luận được nguyên nhân gây tăng men gan như siêu âm gan, siêu âm hệ thống dẫn mật, tụy tạng cũng như xem xét một số bộ phận khác.

Người có men gan tăng cũng không nên chủ quan nhưng không nên lo lắng thái quá ảnh hưởng đến tinh thần, theo đó ảnh hưởng đến sức khỏe, nhất là còn mắc các bệnh khác về tim mạch hoặc bệnh rối loạn chuyển hóa. Khám bệnh định kỳ để theo dõi chỉ số men gan trong máu là việc làm rất cần thiết.

Chế độ ăn tốt cho gan

Nên ăn đều đặn và không bỏ bất kỳ bữa ăn nào. Giảm tiêu thụ các loại thực phẩm tinh chế. Tăng lượng rau quả tươi. Tránh thực phẩm chế biến và đóng hộp, thức ăn nhanh như bánh pizza, bánh mì kẹp thịt, khoai tây chiên và bánh kem xốp. Tránh thức ăn chiên, chất béo bão hòa, nước uống có gas.