Có khoảng 80% trường hợp bị đau lưng lần đầu không rõ nguyên nhân, chỉ có 6 – 8% trường hợp do bị lệch đĩa đệm cột sống. Có trên 50% bệnh nhân đau lưng khỏi trong vòng 2 tuần, nhưng tỷ lệ tái phát khá cao sau một tháng trở lên; từ 5-10% bệnh nhân bị đau vùng thắt lưng cấp chuyển thành mạn tính.

Đau lưng gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày

Cơn đau lưng có thể biến mất trong vài ngày, nhưng cũng có thể dẫn đến những hậu quả nặng nề và gây tàn phế. Căn bệnh này đang không ngừng gia tăng trong khi chi phí điều trị rất tốn kém. Bệnh đau lưng không những gây ảnh hưởng đến sinh hoạt đời thường mà còn ảnh hưởng đến sinh hoạt vợ chồng…Chính vì thế chúng ta không nên coi thường bệnh đau lưng.

Ngoài những nguyên nhân gây bệnh chúng tôi đã nói ở trên, dưới đây là một số nguyên nhân gây bệnh đau lưng nhiều nhất:

Loại thứ nhất: D o xương khớp bị tổn thương như: viêm tủy xương, hoại tử xương, viêm khớp, viêm cột sống dính khớp, viêm khớp dạng thấp, khớp bị lão hóa, thoái hóa đĩa đệm cột sống, xoắn vặn vùng giãn đốt sống, chứng gù vẹo cột sống, gãy xương, loãng xương, trượt đốt sống, hẹp ống sống, gân hay là cơ bị rách, bị căng quá mức vì tai nạn hay vì cử động quá mạnh, hoặc đĩa đệm bị xô lệch, khe đốt sống bị hẹp lại… đều có thể sinh đau lưng.

Đau lưng do ngồi làm việc quá lâu với một tư thế và ngồi sai tư thế

Loại thứ hai: Tuy ít gặp nhưng lại đáng ngại hơn, khi đó đau lưng chỉ là triệu chứng của các bệnh như: phình động mạch, ung thư từ nơi khác di căn vào xương sống, ung thư tủy sống, bệnh ankylosing spondylitis, thường bị ở đoạn dưới thắt lưng làm cho gân quanh các đốt xương sống bị vôi hóa làm cử động không được và đau lưng; khối u, áp-xe cạnh cột sống, áp-xe ngoài màng cứng, bệnh thận, loét ống tiêu hóa…

Theo bác sĩ NGUYỄN KHẰC VIỆN (thuộc học viện quân y) một số triệu chứng đau lưng khác:

• Nếu đau lưng phía trên kèm theo tức ngực, có ho kéo dài với sốt nhẹ, người bệnh sút cân kéo dài đó là dấu hiệu thường gặp trong bệnh lao.
• Đau lưng ở vùng giữa, hay gặp ở người trẻ tuổi, đặc biệt thấy xương sống có chỗ gồ lên, có thể là lao cột sống.
• Đau lưng ở đoạn dưới và đau nhiều sau khi mang vác nặng có thể do bong gân, giãn dây chằng.

Mang vác vật nặng làm bong gân, giãn dây chằng gay đau lưng.

• Đau lưng nhiều ở đoạn cuối, xuất hiện một cách đột ngột khi nâng vật nặng hoặc khi vặn mình là nguyên do thoát vị đĩa đệm.
• Đặc biệt đau vùng thắt lưng kèm theo một bên đùi hoặc bàn chân thấy đau, tê và yếu có thể do dây thần kinh bị kẹt hoặc gai đôi.
• Ở những người có tác phong đứng ngồi sai tư thế để cho hai vai thõng xuống cũng là 1 nguyên nhân gây ra đau lưng.
• Người có tuổi bị đau lưng lâu năm, kèm thêm làm việc chóng mệt, hay tối sầm mặt mày đó là dấu hiệu của bệnh thoái hóa cột sống, gây hội chứng thiếu máu não.
• Phụ nữ trong kỳ có kinh hoặc có thai thường đau ở vùng thắt lưng là chuyện bình thường.
• Ngoài ra các bệnh nhiễm trùng đường ruột, ở thận, niệu quản, bàng quang người bệnh cũng cảm thấy đau lưng cấp hoặc mãn.

Do tính chất phức tạp và nhiều nguyên nhân có thể gây ra đau lưng. Vì vậy khi bị đau lưng chúng ta cần tìm hiểu nguyên nhân để có cách phòng và chữa hiệu nghiệm.

Một số cách điều trị đau lưng:

• Dùng vật lý trị liệu không dùng thuốc.
• Dùng các thuốc trị đau lưng.
• Phẫu thuật.
• Đau lưng do lao, do nhiễm trùng đường tiết niệu, đường mật thì cần phải chữa nguyên nhân.
• Đau lưng thường, kể cả đau lưng ở phụ nữ có thai có thể chữa bằng cách sửa lại thói quen đứng, ngồi thẳng lưng hoặc nằm trên phản, giường cứng, không nằm đệm hoặc võng, thường xuyên tập luyện hoặc dùng châm cứu, bấm huyệt.

Một số động tác ngừa đau lưng cho bà bầu.

• Trường hợp đau lưng do giãn dây chằng hoặc nghi trượt đĩa đệm cần để người bệnh nằm ngửa, bất động trong vài ngày, nên kê đệm ở chỗ khoeo chân và lưng, nên dùng các thuốc giảm đau uống kèm theo đắp khăn nóng.

Trong vài ngày nếu đau lưng không đỡ bạn nên đến phòng khám bệnh chuyên khoa để được khám và điều trị đặc hiệu.

Phòng ngừa bệnh đau lưng:

• Để phòng ngừa đau lưng, cần tránh các tư thế sai như đứng lom khom, ngồi không thẳng, rướn người mang xách vật nặng…
• Khi có dấu hiệu đau lưng, nên đi khám ngay bác sĩ chuyên khoa cột sống để được hướng dẫn điều trị đúng đắn.
• Hàng ngày, mọi người cần kiểm soát tư thế làm việc, sinh hoạt và tư thế nằm ngủ sao cho khoa học, hợp lý.

• Thường xuyên thay đổi tư thế làm việc, làm những động tác vươn vai giữa giờ có tác dụng tích cực trong việc phòng ngừa đau lưng do tư thế gây nên.
• Khi ngủ, giường phải rộng rãi để có thể trở người một cách thoải mái. Những người luôn ngủ trong một tư thế, không trở mình khiến một phần cơ thể máu huyết lưu thông kém, cơ bắp bị chèn ép, có nguy cơ dẫn đến đau lưng. Tư thế ngủ tốt nhất là nằm nghiêng hoặc nằm ngửa, tuy nhiên, cần phải thay đổi tư thế thường xuyên.
• Trong sinh hoạt và lao động hàng ngày, một số người thường có thói quen rụt cổ, khom lưng hoặc co hông… Những tư thế này tuy có lợi cho những công việc cụ thể nhưng do tư thế đơn điệu, một số cơ bắp nằm trong tình trạng co rút lâu, dễ dẫn đến mệt mỏi, thậm chí bị tổn thương.
• Mỗi người ngay từ khi còn trẻ nên chú ý uốn nắn, sửa chữa tư thế làm việc sinh hoạt cho đúng. Đối với những người không thể thay đổi tư thế do tính chất công việc, giữa giờ làm việc nên nghỉ ngơi, thư giãn, làm một số động tác ngược với tư thế làm việc.
• Khi thay đổi tư thế nên thực hiện từ từ, không được thay đổi đột ngột. Khi bị trẹo lưng cần phải làm động tác xoay lưng nhẹ nhàng trong phạm vi có thể. Nếu cần thiết có thể đến bác sĩ để khám và điều trị, không nên xoa nắn lưng một cách tùy tiện.

Tập thể dục thường xuyên cũng là một phương pháp ngừa đau lưng hiệu quả

• Uống thuốc không phải là phương pháp tốt nhất trong việc phòng ngừa đau lưng. Một phương pháp khác có thể phòng ngừa đau lưng là tập luyện đi lùi.
• Tuy nhiên, khi tập luyện phải chọn nơi địa hình bằng phẳng, rộng rãi, tốt nhất là có hai người cùng tập luyện và cần phải kiên trì tập trong một thời gian dài. Thời gian và cường độ luyện tập phải căn cứ vào tình trạng sức khỏe của bản thân, nên tiến hành tuần tự từ thấp lên cao, từ ít đến nhiều.

Ngoài ra, cần lên kế hoạch chi tiết khi xử lý các hoạt động thường ngày:

Nâng vật nặng: cần ở vị trí gần vật, rồi dang rộng chân hơn vai tạo ra một thế vững chắc, cong đầu gối, căng cơ bụng, nâng bằng cơ cẳng chân giống như tư thế đứng. Không nên cố gắng nâng một vật quá nặng hoặc vật có kích thước lớn.

Giữ vật nặng: cần giữ khớp gối với tư thế hơi cong và để vật nặng tựa vào người, cong khớp gối và nâng vật lên bằng cơ cẳng chân. Không nên cong thắt lưng.

Một số tư thế di chuyển vật nặng và ngừa đau lưng

Di chuyển vật nặng: tránh chồm lên và đưa vật đến vị trí cần đưa. Phải giữ vật cần mang gần người để trọng tâm không bị lệch.

Khi ngồi: cần giữ độ cong sinh lý cho vùng thắt lưng. Nên ngồi trên ghế có phần tựa thắt lưng. Giữ cho đầu và vai thẳng. Để các dụng cụ làm việc ở trước mặt và ở độ cao phù hợp, tránh chồm về trước. Mỗi giờ nên thay đổi tư thế để giảm đau thắt lưng bằng cách bật người ra sau.

Các bài tập chống đau lưng:

Xoay cổ chân: di chuyển vùng mắt cá chân lên xuống. Lặp lại 10 lần.

Duỗi chân: nâng và trượt từ từ gót chân cho đến khi chân được duỗi thẳng. Lặp lại 10 lần.

Tập cơ bụng : đầu gối được nâng lên và hai tay đặt lên hạ sườn. Xiết chặt cơ bụng (hít vào thật sâu). Giữ trong 5 giây. Sau đó thở ra. Lặp lại 10 lần.

Tư thế tựa vào tường: đứng dựa vào tường sao cho lưng và chân nằm trên một đường thẳng, bước chân về phía trước 30 cm. Giữ cho cơ bụng thẳng đồng thời từ từ hạ thấp đầu gối xuống 45 độ. Giữ trong 5 phút. Chậm chậm chuyển về lại tư thế đứng ban đầu. Lặp lại 10 lần.

Nâng gót chân: đứng trên hai bàn chân. Từ từ nâng gót chân lên và hạ xuống. Lặp lại 10 lần.

Nâng thẳng cẳng chân: nâng một chân thẳng và giữ chân ở tư thế nâng lên. Căng cơ bụng và giữ thắt lưng ổn định. Từ từ nâng chân lên khoảng 15-30 cm và giữ trong vòng 1-5 giây. Hạ thấp chân xuống từ từ. Lặp lại mỗi bên 10 lần.

Động tác gập đầu gối để căng cơ ngực: giữ cho thân thẳng, dùng một tay nâng gối lên đến ngực. Giữ trong 2 giây. Trở về trạng thái nghỉ. Lặp lại động tác 5 lần mỗi bên.

Cơ gấp hông thẳng: nằm gần cạnh giường, giữ chân lên ngực và giữa. Hạ từ từ một chân và giữ chân cho đến khi cơ duỗi thẳng, căng giữ trong 20 giây. Thư giãn và làm lại động tác 5 lần

Bắt chéo chân: kéo gối lên trước ngực cho đến khi được duỗi thẳng, giữ yên trong 20 giây. Thả lỏng, lặp lại 5 lần mỗi lần một bên.

Chia sẻ0

Đau lưng (Hình ảnh minh họa)

Ðau lưng thường kèm theo những triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, ù tai, ăn ngủ kém, hạn chế vận động. Tư thế và dáng đi người bệnh nhiều khi bị nghiêng lệch về một bên, lưng còng xuống, bước đi chậm chạp, tê bì vùng lưng, tay chân lạnh, ngủ hay mơ, tim hồi hộp. Nếu là nam giới có thể bị xuất tinh sớm, hoạt tinh… Sau đây là một số bài thuốc Nam trị bệnh hiệu quả theo từng thể.

Đau lưng do hàn thấp:

Người bệnh đột nhiên bị đau lưng. Do sống trong môi trường ẩm thấp, mưa lạnh trong thời gian dài, cơ thể bị nhiễm thấp tà làm cho khí cơ trở trệ, huyết mạch bị bế tắc, kinh lạc mất thông sướng. Người bệnh đau ở cột sống và hai bên sống lưng, cảm giác tê bì, mỗi khi vận động đau tăng lên, dáng đi nghiêng lệch hoặc còng xuống, cơ thể thiếu linh hoạt, toàn thân mệt mỏi ảnh hưởng đến sinh hoạt và lao động. Phép trị là trừ hàn hóa thấp, thông kinh hoạt lạc, bồi bổ can thận. Dùng một trong các bài:

Bê vật nặng sai tư thế là nguyên nhân gây đau lưng cấp .

Bài 1: ngải diệp 16g, độc lực 16g, kê huyết đằng 16g, xuyên khung 10g, củ đợi 12g, ngũ gia bì 16g, cẩu tích 10g, quế 10g, thiên niên kiện 10g, ngưu tất 12g, đinh lăng 16g, đan sâm 16g, đỗ trọng 10g, đương quy 16g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần.   Công dụng:   giảm đau, trừ thấp, hoạt huyết thông lạc.

Bài 2:   hồng hoa 6g, tô mộc 20g, cỏ xước 16g, trinh nữ hoàng cung 16g, hà thủ ô 12g, cẩu tích 12g, tang ký sinh 16g, thổ phục linh 20g, ngải diệp 16g, hy thiêm 16g, phòng sâm 16g, nam tục đoạn 16g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần.   Công dụng:   khu phong tán hàn, hóa thấp thông lạc, dưỡng can thận.

Có thể kết hợp dùng bài thuốc chườm:

Bài 1:   vỏ cây gạo 150g, sinh khương 15g. Cho cả hai thứ vào cối giã nhỏ, trộn thêm một chút rượu, xào nóng, gói thuốc vào miếng vải rồi chườm vào chỗ đau.   Công dụng:   đuổi phong hàn, ôn ấm kinh lạc, giảm đau nhanh.

Bài 2:   lá đơn đại hoàng, lá cúc tần mỗi thứ 1 nắm, sao nóng, gói vào miếng vải, chườm vào chỗ đau 2 – 3 lần trong ngày.

Đau lưng do thận hư:

Biểu hiện người mệt mỏi đuối sức, đau lưng âm ỉ, nhiều khi bị tê cứng, hoa mắt chóng mặt ù tai, chân tay lạnh, cơ bắp yếu mềm, phù ở mặt và tứ chi, nếu nam giới thì bị di mộng tinh. Phép trị: ôn bổ can thận. Dùng một trong các bài:

Bài 1:   cẩu tích 16g, nhục thung dung 10g, thỏ ty tử 12g, phá cố chỉ 10g, ngải diệp 12g, tần giao 10g, tế tân 10g, thục địa sao khô 12g, hà thủ ô chế 12g, củ đinh lăng 16g, nhục quế 10g, khiếm thực 12g, đỗ trọng 10g, phòng sâm 12g, cam thảo 12g, đại táo 10g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần, uống ấm. Dùng 12 – 16 thang là một đợt, nghỉ 5 ngày rồi dùng tiếp đợt 2. Công dụng:   bổ thận, bổ nguyên dương.

Bài 2:   nam tục đoạn 16g, tang ký sinh 12g, ngũ gia bì 16g, sâm bố chính 16g, tần giao 12g, cẩu tích 16g, hoàng kỳ 12g, bạch truật 16g, liên nhục 16g, ngũ vị 12g, khiếm thực 12g, trần bì 12g, nhục quế 8g, thiên niên kiện 10g, đan sâm 16g, phá cố chỉ 10g, chích thảo 12g, đại táo 10g, hắc táo nhân 16g, trạch tả 10g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần, uống ấm.

Bài 3:   hà thủ ô 16g, đương quy 12g, phòng sâm 16g, ngưu tất 16g, hắc táo nhân 16g, ba kích 16g, đỗ trọng 12g, nam tục đoạn 16g, ngũ gia bì 16g, khởi tử 16g, thỏ ty tử 16g, tần giao 12g, tế tân 10g, sinh khương 6g, nhục quế 8g, thiên niên kiện 10g, chích thảo 10g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần, uống ấm.

Kết hợp dùng bài thuốc xoa bóp:   nhục quế, thiên niên kiện, xuyên khung, hoa hồi, kê huyết đằng, nam tục đoạn, nhân hạt gấc, trần bì, bạch chỉ, phá cố chỉ mỗi vị 20g. Thái nhỏ các vị rồi cho vào chai thủy tinh, đổ ngập rượu trắng ngâm, sau 10 ngày là dùng được. Dùng bông chấm thuốc xoa vào nơi bị đau, kết hợp dùng các thủ thuật day, xoa, bấm, lăn… để giảm đau, chống co cứng, làm nóng các tổ chức cơ, trừ hàn thấp, thông kinh hoạt lạc…

Đau lưng do lao động quá sức:   Sau lao động quá sức, mang vác nặng hoặc do thay đổi tư thế đột ngột, người bệnh đau dữ dội, không cúi được, ho, thở cũng đau, không vặn mình được, rất khó cử động. Phép điều trị là bổ dưỡng cân cơ, hoạt huyết, tiêu ứ. Dùng một trong các bài:

Thỏ ty tử là vị thuốc trị đau lưng do thận hư.

Bài 1: khương hoạt 12g, độc hoạt 10g, độc lực 10g, đỗ trọng 12g, tang ký sinh 12g, phòng sâm 16g, đương quy 16g, nam tục đoạn 16g, rễ cúc tần 12g, kê huyết đằng 16g, hoàng kỳ 16g, tang chi 12g, quế 6g, trần bì 12g, cam thảo 12g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần, uống ấm.

Bài 2:   phòng phong 10g, kinh giới 16g, nam tục đoạn 16g, ngũ gia bì 12g, cẩu tích 12g, đỗ trọng 10g, đan sâm 16g, phòng sâm 16g, hà thủ ô 16g, đinh lăng 16g, trinh nữ hoàng cung 16g, liên nhục 16g, chích thảo 12g, thỏ ty tử 16g, quế 6g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần, uống ấm.

Bài thuốc ngâm rượu:   xuyên khung 20g, khởi tử  20g, đỗ trọng 16g, phòng sâm 20g, ngũ gia bì 20g, nam tục đoạn 20g, cẩu tích 20g, đan sâm 20g, hà thủ ô 16g, liên nhục 16g, thiên niên kiện 10g, quế 10g, cao xương động vật 100g, cam thảo 20g, đại táo 16g, đương quy 20g, bạch thược 16g, bạch linh 16g, khiếm thực 20g, trần bì 16g. Cho các vị vào bình sành, đổ 3 lít rượu trắng ngâm sau 15 ngày là được. Ngày uống 50ml chia 2 lần trước bữa ăn hoặc trước khi đi ngủ.   Công dụng:   bổ tinh tủy, bổ khí huyết, nâng đỡ cơ thể, giảm đau lưng xương khớp .

YHTH –   Theo SK&ĐS

Chia sẻ0