Theo y học cổ truyền, tiểu đêm phân ra làm hai thể hư hàn và hư nhiệt, với biểu hiện triệu chứng lâm sàng và cách chữa khác nhau.

Do hư nhiệt, hư hàn

Theo lương y Vũ Quốc Trung, với thể hư hàn, gốc bệnh là do thận dương hư suy, bàng quang không ước thúc (bó chặt), không thể chế được thủy, mất điều hòa khống chế cho nên dịch tiểu luôn nhiều. Thường thấy eo lưng đau, khí đoản (ngắn), tứ chi mềm thiếu sức, đại tiện lỏng, tiểu đêm nhiều. Trong trường hợp này phải dùng phép "ấm thận mạnh dương". Dùng bài thuốc "kim quỷ thận khí hoàn" với các vị thuốc và liều lượng như sau: địa hoàng 24g, hoài sơn 12g, sơn thù 12g, trạch tả 10g, phục linh 10g, đan bì 6g, quế chi 6g, hắc phụ tử 6g. Cho thuốc vào 750 ml nước, sắc còn 250 ml, chia uống 3 lần trong ngày. Với thể hư nhiệt, gốc bệnh là do thận âm hư suy, thận khí mất bền chặt, âm thiếu nóng trong, thủy không hàm dưỡng mộc cái dụng của can quá thừa, sơ tiết quá mức nên ban đêm đi tiểu nhiều lần. Thường có biểu hiện lâm sàng: ban đêm phiền nóng, miệng đắng, họng khô, lòng bàn chân bàn tay nóng, eo lưng mỏi, gối mềm, tai ù, đại tiện khô táo, nước tiểu hơi vàng, đêm tiểu nhiều lần, tiểu són. Trong trường hợp này phải dùng phép "tư dưỡng thận âm, thanh nhiệt cố sáp". Dùng bài thuốc "tri bá địa hoàng hoàn", với các vị thuốc và liều lượng như sau: thục địa 24g, sơn thù 12g, hoài sơn 12g, trạch tả 10g, phục linh 10g, đan bì 10g, tri mẫu 6g, hoàng bá 6g. Cho 750 ml nước vào sắc còn 250 ml chia uống 3 lần trong ngày.

Dùng món ăn

Ngoài việc dùng thuốc, có thể dùng món ăn để cải thiện chứng tiểu đêm. * Một cái cật heo, đậu dao 1 miếng. Rửa sạch cật heo, xẻ đôi, rồi nhồi đậu dao vào trong đó, cho vào nồi, thêm nước, đun nhỏ lửa cho chín, nêm nếm gia vị vừa ăn. Người bị nhẹ ăn 2 - 4 ngày. Người bị nặng ăn 4 - 8 ngày. * Thịt ba ba 250g, thịt gà 150g. Ba ba và thịt gà rửa sạch, chặt miếng. Cho thêm nước và gia vị nấu cho chín nhừ rồi ăn. * Gà mái vàng loại nhỏ (500g), làm sạch cho vào nồi cùng 30g hoàng kỳ và 30 thục địa, đổ thêm nửa lít nước vào hầm kỹ cho đến khi gà nhừ, bỏ bã thuốc, ăn thịt gà và uống nước. * Gan gà trống 1 bộ, thỏ ty tử 15g, gạo tẻ 60g, nước sạch 750ml. Cho tất cả vào hầm kỹ thành cháo ăn. Người mắc chứng tiểu đêm cần chú ý đi tiểu trước khi đi ngủ, hạn chế uống nước vào buổi tối.

Hồng Nhung